باسمه تعالی

 

برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مردادماه 1400

دولت سیزدهم

 

فهرست

1)  کلیات    1

1-1. مقدمه. 1

2-1. تعریف فرهنگ… 2

3-1. ضرورت، اهمیت و جایگاه فرهنگ… 4

2)  سیاست ها و رویکردها 5

1-2. سیاست‌های کلی.. 5

2-2. رویکرد کلی.. 6

3-2. هدف‌گذاری‌های اصلی.. 10

1-3-2. احیای شأن سیاستگذاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.. 11

2-3-2. توجه به فرهنگ، فراتر از ساختارهای موجود. 11

3-3-2. حل مسائل و معضلات مدیریت فرهنگی.. 11

4-3-2. ایجاد هم‌افزایی با سایر دستگاه‌های فرهنگی.. 11

5-3-2. ارتقای منابع انسانی.. 12

6-3-2. حمایت از جبهه‌ی فرهنگی انقلاب.. 12

7-3-2. بازمهندسی و بازطراحی ساختار وزارتخانه. 12

8-3-2. اقتصاد فرهنگ… 13

9-3-2. تغییر آرایش رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران.. 14

10-3-2. تقویت و ارتقای دیپلماسی فرهنگی.. 14

3)  بررسی اهم وظایف وزارت فرهنگ  و ارشاد اسلامی.. 15

4)  تكاليف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در برنامه توسعه فرهنگي ……………… 18

4-1. مفاد فرهنگی در متن قانون برنامه ششم توسعه………………………………………………………………………………………. 18

4-2. موارد تکلیفی اختصاصی در متن قانون برنامه ششم توسعه …………………………………………………………………….. 19

3-4. قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور ……………………………………………………………………………………………… 23

5)  تحلیل وضعیت موجود وزارتخانه 27

1-5 فرصت‌ها و قوت‌ها 27

2-5. تهدیدها و ضعف‌ها 27

6)   مسائل کلان حوزه فرهنگ… 30

6-1. مسائل ناظر به فرهنگ عمومی.. 30

2-6. مسائل ناظر به ساختارهای فرهنگی.. 30

3-6. مسائل ناظر به تهاجم فرهنگی و جنگ نرم. 31

4-6. مسائل ناظر به محصولات فرهنگی.. 31

7)  برنامه ها و مسائل موجود. 33

1-7. فرهنگ عمومی.. 33

2-7. امور هنری.. 44

1-2-7. هنرهای تجسمی.. 44

2-2-7. هنرهای نمایشی.. 45

3-2-7. سینما 48

4–2-7. موسیقی.. 51

3-7. قرآن و عترت.. 53

4-7. مطبوعات.. 55

5-7. کتاب.. 57

6-7. حوزه‌ی تبلیغات، رسانه و اطلاع‌رسانی.. 62

1-6-7. شورای اطلاع‌رسانی.. 64

2-6-7. معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی.. 65

3-6-7. خبرگزاری ایرنا 65

4-6-7. مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران.. 66

5-6-7. دانشکده خبر. 66

7-7. مد و لباس… 66

8-7. برخی از سازمان‌ها و نهادهای تابعه. 67

1-8-7. سازمان حج و زیارت.. 67

2-8-7. سازمان اوقاف و امور خیریه. 70

3-8-7. ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد. 71

4-8-7. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.. 73

5-8-7. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای.. 75

6-8-7. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. 77

1)    کلیات

1-1. مقدمه

فرهنگ، بن‌مایه، موجودیت و هویت هر جامعه و عامل اصلی استقلال یا وابستگی آن به شما می‌رود. هر پیشرفتی بدون در نظر گرفتن و توجه به ابعاد فنی آن محکوم به شکست است و بدون شک با آثار و تبعات مخرب فراوانی همراه خواهد بود. پیشرفت، زمانی محقق خواهد گردید و مطلوب و خواستنی خواهد بود که هم‌جهت با رشد کمالات انسانی و تعالی فکر و اندیشه بشری باشد.

انقلاب اسلامی ایران نیز از بدو تحقق آن متوجه اهمیت این حوزه بوده است و بخش قابل توجهی از شعارها و مطالبات در حوزه‌ی توسعه‌ی فرهنگی و تحول در فضای فرهنگی کشور بود. در همین راستا، معمار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی ^{رحمه الله علیه} نیز فرهنگ را مقدم بر تمام موضوعات دیگر دانستند و توجه به آن نسبت به سایر موضوعات را دارای اولویت دانستند و معتقدند که «اساسا فرهنگ هر جامعه، هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می‌دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند در بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی، قدرتمند و قوی باشد ولی پوچ و میان‌تهی است[1]».

مقام معظم رهبری ^{مدظله‌العالی} نیز هم‌چون امام راحل، نگاهی اساسی به فرهنگ دارند و اهمیت فرهنگ را از سایر حوزه‌ها و نظام‌های اجتماعی، به مراتب بیشتر می‌دانند. ایشان می‌فرمایند: « از هر طرف که حرکت می‌کنیم، می‌بینیم که به فرهنگ می‌رسیم و راه‌ها واقعا به فرهنگ ختم می‌شود. فرهنگ در حقیقت همه چیز یک جامعه است، هیچ بنیاد اجتماعی و اقتصادی بدون اتکاء به فرهنگ، شکل نمی‌گیرد[2]».

در حقیقت در نگاه امام خمینی رحمه الله علیه و هم‌چنین مقام معظم رهبری مدظله‌العالی فرهنگ، متغیر اصلی در دگرگونی‌های کشور به سمت پیشرفت یا اضمحلال است و با سرعت چشمگیر پدیده‌ها و تحولات فرهنگی، این نقش و جایگاه، روز  به روز مهم‌تر و حساس‌تر می‌شود. بدون اغراق می‌توان گفت که امروز پیشرفت فرهنگی، اولویت اصلی در پیشرفت همه‌جانبه و پایدار یک جامعه و حتی مقدم بر توسعه انسانی است.

در این بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان مهم‌ترین نهاد اجرایی فرهنگی در سطح کشور، عهده‌دار مسئولیتی خطیر در این عرصه‌ی بسیار مهم و قابل توجه است. از سوی دیگر در آغاز دولت سیزدهم و با توجه به نگاه و رویکرد ویژه و تحولی ریاست محترم جمهوری، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سید ابراهیم رییسی باید یادآور شویم که دولت سیزدهم، دولتی فرهنگی خواهد بود. به عبارت دیگر در این دولت، فرهنگ، دارای اهمیتی فراوان است و هرگز نمی‌توان آن را به مثابه‌ی یک نظام اجتماعی در کنار سایر نظام‌های اجتماعی چون اقتصاد، سیاست و … دانست.

اکنون و در طلیعه‌ی گام دوم انقلاب اسلامی و با تکیه بر ظرفیت عظیم تمدن ایرانی – اسلامی و با عنایت به سیاست‌ها و اسناد بالادستی چون سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی، سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری ^{مدظله‌العالی}، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، مأموریتی بزرگ را پیش روی خود می‌بیند.

در ادامه پس از ارائه‌ی تعریف از فرهنگ و ضرورت و جایگاه فرهنگ، به سیاست‌ها و رویکرد کلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اهم وظایف وزارت، تحلیل وضعیت وزارت، مسائل کلان حوزه فرهنگ، مسائل و آسیب‌های وزارت فرهنگ و در نهایت برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم خواهیم پرداخت.

1-2. تعریف فرهنگ

به صورت کلی مفاهیم و مقوله‌های اجتماعی، به سختی تعریف می‌شوند و به همین دلیل، شاهد وجود تعاریف متعدد و پیچیده از این مفاهیم هستیم که هر کدام با نقدها و مسائلی مواجه خواهند بود. فرهنگ نیز از این مسئله مستثنی نبوده و نخواهد بود و تعداد تعاریفی که برای فرهنگ برشمرده می‌شود، بسیار زیاد است که برخی آن را تا 300 و برخی نیز تا 400 تعریف ذکر کردند. که برخی آنها را تا چند صد تعریف برشمرده اند.

در این بین یکی از مهم‌ترین تعاریفی که فراوان به آن استناد می‌شود، تعریف تایلور از فرهنگ است. او فرهنگ را به عنوان مجموعه‌ای کامل شامل دانش، عقاید، هنر، اخلاق، قانون، آداب و رسوم و توانایی‌هایی که بشر به عنوان عضوی از جامعه آنها را اخذ می‌کند، معنا کرد. تعریف او از فرهنگ چنین است: «کلّیت در هم تافته‌ای شامل دانش، دین، هنر، اخلاقیات، آداب و رسوم و هر گونه توانایی و عادتی که آدمی هم‌چون عضوی از جامعه به دست می‌آورد».

با دقت در این تعریف که بسیار مورد توجه قرار گرفته واستفاده فراوانی از آن می‌شود، متوجه خواهیم شد که تقریبا فرهنگ را معادل همه چیز در نظر گرفته است. اگر چنین اتفاقی بیفتد، می‌توان گفت که فرهنگ، یک امر بسیار کلی و با گستره‌ای عظیم است. در این صورت، همه چیز در فرهنگ تعریف می‌شود و دیگر سیاستگذاری فرهنگی و اقدام فرهنگی، معنایی نخواهد داشت. لذا باید از این تعریف فاصله گرفت و به دنبال تعریفی بود که دارای پشتوانه‌ای از یک نظریه‌ی فرهنگی و بخصوص تمدنی باشد.

تعریفی که در ابتدای نقشه مهندسی فرهنگی کشور ارائه شده است را می‌توان یک تعریف جامع و مانع و البته مبتنی بر یک نظریه فرهنگی دانست. در این تعریف آمده است: «نظام‌واره‌ای است از عقاید و باورهای رسمی، اررزش‌ها، آداب و الگوهای رفتاری ریشه‌دار و دیرپا و نمادها و مصنوعات که ادراکات، رفتار و مناسبات جامعه را جهت و شکل می‌دهد و هویت را می‌سازد».

در این تعریف ضمن تأکید بر دو نظام ارزش‌ها و عقاید و رفتار، به مسئله‌ی هویت اشاره شده است. هویت، یکی از مسائل جدی و بسیار مهمی است که اهمیت فراوانی دارد و هویت ایرانی – اسلامی که ریشه‌دار و اصیل است، دستخوش تغییر و دگرگونی است. لذا این مسئله بسیار مهم است که در فرهنگ، به دنبال چه هستیم و در نهایت چه مطلوبی را در نظر داریم و مسئله‌ی هویت، باید به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد.

طبق تعریف مذکور و همان گونه که در نقشه مهندسی فرهنگی ذکر گردیده است، می‌توان سه سطح از فرهنگ را در نظر گرفت: 1) فرهنگ ملی، 2) فرهنگ عمومی و 3) فرهنگ حرفه‌ای (فرهنگ اقشار گوناگون جامعه). در این بین این فرهنگ عمومی است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

در تعریفی که مقام معظم رهبری از فرهنگ ارائه می‌دهند، شاهد تکیه بر فرهنگ عمومی هستیم. ایشان می‌فرمایند: «فرهنگ یعنی همین رسوم و آدابی که بر زندگی من و شما حاکم است. فرهنگ، یعنی باورها و اعتقادات ما و چیزهایی که زندگی شخصی و اجتماعی و داخل خانه و محیط کسب یک جامعه با آنها رو به رو است[3]».

لذا با توجه به مباحث مطرح شده، فرهنگ عمومی که متشکل از دو بخش بسیار مهم و کلیدی سبک زندگی و ارزش‌ها و هنجارها می‌شود و در ادامه توضیحات بیشتری ناظر به آنها ارائه می‌گردد، در وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، از اهمیت فراوانی برخوردار است و به عنوان عرصه‌ی عملیات و کنشگری این وزارتخانه، مورد نظر خواهد بود.

1-3. ضرورت، اهمیت و جایگاه فرهنگ

همان گونه که پیش از این نیز ذکر گردید، فرهنگ به عنوان مهم‌ترین نظام اجتماعی است و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. امام خمینی رحمه الله علیه می‌فرمایند: «فرهنگ، مبدأ همه‌ی خوشبختی‌ها و بدبختی‌های ملت است[4]». «فرهنگ، اساس ملت است، اساس ملیت یک ملت است. اساس استقلال یک ملت است[5]». «اگر انحرافی در فرهنگ یک کشور پیدا شود، دیری نخواهد گذشت که انحراف فرهنگی بر همه غلبه می‌کند و همه را خواهی نخواهی به انحراف می‌کشاند[6]».

بسیاری معتقد به زیربنا بودن اقتصاد هستند. عده‌ای نیز سیاست را در باطن، زیربنای اصلی فرهنگ و اقتصاد می‌دانند. در حقیقت در هر دو نگاه، فرهنگ به عنوان یک ابزار در اختیار اقتصاد و سیاست است و در نهایت، باید اهداف و مقاصد این دو نظام اجتماعی محقق گردد.

در دولت سیزدهم، فرهنگ به عنوان زیربنا و موتور پیشران تحول در عرصه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، خواهد بود. در چنین حالتی هرگز نباید به دنبال پیوست فرهنگی باشیم. بلکه باید به دنبال مهندسی فرهنگی بوده و فرهنگ را در تک تک سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مدنظر قرار داد. از سوی دیگر سند هفتم توسعه که با آغاز دولت سیزدهم قرین شده است، می‌تواند به عنوان ظرفیت مهمی در راستای توجه ویژه به فرهنگ در نظر گرفته شود و با چنین رویکردی، سند هفتم، تدوین گردد.

این مسئله بسیار مهم است که در شرایط کنونی اقتصادی و وضعیت نامناسب معیشتی، نه تنها دولت از مسئله فرهنگ، غفلت نمی ورزد بلکه  فرهنگ را به عنوان پیشران اصلی تحول مدنظر خود در تمامی عرصه‌ها در نظر دارد و این مسئله به عنوان دغدغه و رویکرد جدی دولت سیزدهم و وزارت فرهنگ و ارشاد، مطرح خواهد بود و امید است در عمل نیز محقق گردد.

2)  سیاست ها و رویکردها

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از مهم‌ترین متولیان فرهنگ کشور است و باید برای خود، اصول و سیاست‌هایی را در نظر بگیرد و براساس آنها این مسیر را بپیماید. از سوی دیگر باید رویکرد کلی خود را نیز مشخص سازد تا نقشه‌ی عملیاتی اقدامات و فعالیت‌های آن مشخص باشد. هم‌چنین این سیاست‌ها و تعیین رویکردهای کلی، بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری و اسناد بالا دستی (قانون اساسی و اصول مترقی آن، برنامه ششم توسعه، برنامه بودجه 1400، احکام دائمی قانون برنامه و وظایف وزارتخانه مربوطه) تدوین گردیده و می‌تواند عاملی باشد جهت ایجاد قابلیت ارزیابی فعالیت‌ها و اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برنامه‌ریزی‌های ثانویه‌ای که در طول مسیر، مورد نیاز خواهد بود. لذا در ادامه به این مباحث خواهیم پرداخت.

2-1. سیاست‌های کلی

سیاست‌های کلی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم شامل موارد ذیل خواهد بود که بخش مهم آن، برگرفته از اصل سوم قانون اساسی، اصل هشتم، اصل پانزدهم قانون اساسی و دیگر اصول مرتبط، سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی جمهوری اسلامی و بیانیه گام دوم انقلاب است.

• زنده نگاه داشتن اندیشه و راه حضرت امام خمینی ^{رحمه الله علیه} به عنوان بزرگ مصلح و احیاکننده اسلام ناب محمدی در جهان معاصر و تبعیت از فرامین رهبر فرزانه انقلاب
• برنامه­ریزی برای بسط شعور معنوی و وجدان اخلاقی در جامعه
• احیاء و ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی
• تعامل مثبت و سازنده با دیگر نهادها و مراکز فرهنگی – هنری به منظور اتحاد سیاست‌های هماهنگ در عرصه‌های فرهنگی و هنری
• ایجاد زمینه گسترش آزادی‌های مشروع و قانونی در کشور برای شکوفایی استعدادهای فرهنگی هنری
• ایجاد زمینه مشارکت گروه‌های مختلف متفکران و هنرمندان در فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری
• تقویت وحدت و هویت ملی مبتنی بر اسلام و انقلاب اسلامی و تمدن و فرهنگ ایرانی در زبان فارسی
• مقابله علمی و خردمندانه با تهاجم فرهنگی دشمن و سالم‌سازی فضای فرهنگی کشور
• برنامه‌ریزی به منظور بهبود رفتارهای فردی و اجتماعی
• حمایت از متفکران، تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران امور فرهنگی و هنری
• توسعه صحیح شاخص‌های فرهنگی کشور در حوزه‌های مطبوعات، کتاب، فیلم، نمایش، موسیقی، هنرهای تجسمی و …
• ارتباط فعال با حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها به منظور تقویت مبانی نظری فرهنگ و هنر دینی
• پرورش نیروهای انسانی مستعد در حوزه‌های مختلف فرهنگی هنری
• توجه ویژه به کودکان، نوجوانان و جوانان در برنامه‌ریزی و تولیدات فرهنگی و هنری
• توجه ویژه به جوانان به عنوان مهم‌ترین رکن جامعه در تولید و مصرف محصولات فرهنگی و هنری
• توجه به شخصیت، کرامت و منزلت زنان در برنامه‌های فرهنگی، هنری و گسترش مشارکت سالم ایشان در ساماندهی امور فرهنگی و هنری
• برنامه‌ریزی جهت آرامش خاطر اهالی هنر و فرهنگ از نظر رفع نیازهای اساسی زندگی
• برنامه‌ریزی جهت توسعه کمی و کیفی محصولات فرهنگی
• برنامه‌ریزی جهت بهره‌مندی عادلانه و یکسان تمامی اقشار مردم کشور در نقاط مختلف از امکانات، برنامه‌ها و فرصت‌‎های فرهنگی و هنری
• اعمال ضوابط شرعی و قانونی به نحو عادلانه و یکسان به منظور حاکمیت قانون و جلوگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی در امور فرهنگی و هنری
• برنامه ریزی جهت استفاده حداکثری و بهینه از ظرفیت های مردمی
• برنامه‌ریزی جهت گسترش فرهنگ نقد و نقادی در حوزه‌های مختلف و بالا بردن روحیه‌ی نقدپذیری صاحبان و تولیدکنندگان آثار فرهنگی
• برش استانی از تحولات فرهنگی مطابق با اقتضائات فرهنگی، بومی و منطقه­ای
• توجه ویژه به گسترش و الهام­بخشی فرهنگ ایرانی-اسلامی در تعاملات منطقه­ای، جهان اسلام و حوزه بین­الملل

2-2. رویکرد کلی

همان‌گونه که پیش از این ذکر گردید، نگاه دولت سیزدهم به فرهنگ، یک نگاه تبعی نیست و فرهنگ در حاشیه نخواهد بود. بلکه فرهنگ به عنوان اصل، متن و مرکز باید به عنوان موتور اصلی و پیشران کشور و سایر نظام‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … باشد.

رویکرد کلان وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، گفتمان‌سازی بر مبنای هویت ایرانی و اسلامی است. هویت یکی از مهم‌ترین مقوله‌ها و سنجه‌های اقتدار ملی است. هر چه هویت ملی یک کشور، تضعیف گردد، آن کشور از درون تهی شده و زوال و نابودی آن حتمی خواهد بود. تلاش جدی دشمنان قسم خورده‌ی جمهوری اسلامی ایران در راستای تغییر ارزش‌ها و نگرش‌های مردم و بخصوص جوانان و به تبع آن تغییر هویت آنان، نشان از اهمیت این موضوع دارد که باید به صورت جدی به آن توجه شود.

با گسترش دین مبین اسلام، هویت ریشه‌دار ایرانی، با هویت اسلامی، ممزوج گردید و ماحصل این ترکیب توانست سالیان سال در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، علمی، اقتصادی و سیاسی، یکه‌تازی کند و نقش مهمی را در گسترش و تحکیم تمدن اسلامی ایفا نماید. انقلاب اسلامی، بار دیگر هویت ایرانی اسلامی که در حال فراموشی بود را نه تنها زنده گرداند، که عمق بخشیده و تبدیل به احسن نمود تا جایی که احیای تمدن اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی، در دستور کار انقلاب اسلامی و به عنوان هدف متعالی آن قرار گرفت.

اما فارغ از رویکرد کلان، رویکرد سیاستی وزارتخانه نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. رویکرد سیاستی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، پرهیز از دخالت و تصدی گری دولت  و احیا و تقویت نقش نظارتی، حمایتی و هدایتی خود است.

فرهنگ، یک امر حکومتی و فرمایشی نیست؛ یک امر دستوری و ساختنی نیست. بلکه امری است که باید از درون مردم و با مردم شکل بگیرد. باید اهالی فرهنگ و هنر در ساخت، رشد و تعالی فرهنگ، سهم عمده و جدی داشته باشند. بدون شک دخالت دولت و حاکمیت در امر فرهنگ، امری اشتباه است که تبعات و زیان‌های متعددی را به دنبال خواهد داشت. با نگاهی به تجربه‌ی چهل و سه ساله‌ی انقلاب اسلامی، متوجه خواهیم شد که هر کجا و در هر امری، حاکمیت و دولت ورود داشت و از پشتوانه و همراهی مردم، برخوردار نبود با شکست مواجه گردید و هر کجا که مردم ورود داشتند، پیروزی‌های عظیمی را شاهد بودیم.

لذا رویکرد سیاستی جدی دولت، نظارت، حمایت و هدایت و هم‌چنین دوری از دخالت مستقیم در عرصه‌ی فرهنگ است و در این مسیر بدون شک باید مردم و اهالی و اصحاب فرهنگ و هنر، خود زمامداری کرده و مسائل را برطرف نمایند و به سمت قله‌ی رفیع تمدن نوین اسلامی، با سرعتی روزافزون، حرکت نمایند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، با حفظ رویکرد سیاستی که خود که نظارت، حمایت و هدایت است، در عرصه‌ی عملیاتی، سیاست محصول‌محوری را اولویت خود می‌داند و سعی در تولید محصولات فرهنگی با کیفیت و ماندگار خواهد داشت. اما در این مسیر با استفاده از سیاست حمایت‌محوری و حمایت از خالقان این محصولات و هم‌چنین اتخاذ سیاست یارانه‌محوری و حمایت از مردم در راستای مصرف هر چه بیشتر این محصول، اقدام خواهد نمود.

در این مسیر عموما با مسائل و مشکلاتی مواجه خواهیم شد که نیازمند رعایت چند ملاحظه‌ی کلی است که عبارت است از:

• پرهیز از نگاه ابزاری به فرهنگ: همان‌گونه که پیش از این ذکر گردید، نباید به فرهنگ به عنوان ابزاری در دست اقتصاد و سیاست، نگریسته شود. اتفاقا این فرهنگ است که می‌تواند عامل پیشران در تمامی عرصه‌ها باشد.
• پرهیز از نگاه جزیره‌ای به فرهنگ: متأسفانه در حوزه فرهنگ، همواره شاهد تبعیض و بی‌عدالتی در اهمیت و توجه به حوزه‌های مختلف فرهنگ بوده‌ایم. این مسئله که چرا باید سینما، بیش از تئاتر و موسیقی و کتاب، از بودجه و سایر خدمات و یارانه‌ها برخوردار باشد و در نهایت شاهد شکل‌گیری جزیره‌های خاص در حوزه فرهنگ باشیم. لذا باید نگاه ما به صورت کلی به این صورت باشد که هر قسمت از فرهنگ، به اندازه میزان سهمی که در تحقق اهداف و آرمان‌های مورد نظر دارد، باید مورد توجه قرار بگیرد.
• پرهیز از تمرکزگرایی و مرکزگرایی: یکی از جلوه‌های تحقق عدالت، تقسیم عادلانه منابع و امکانات در سراسر کشور است. اما با نگاهی ساده به تعداد زیرساخت‌های موجود فرهنگی در تهران و کلان‌شهرها در نسبت با شهرهای کوچک و روستاها، متوجه بی‌عدالتی خواهیم شد. این تمرکزگرایی و مرکزگرایی که موجب شده است تمامی اتفاقات و رویدادهای مهم و کلان فرهنگی از جمله نمایشگاه کتاب، جشنواره‌های گوناگون فجر و … در تهران برگزار شود، به تدریج منجر به خارج ساختن ظرفیت‌های عظیم مناطق کم‌برخودار از عرصه‌ی کنشگری فرهنگی خواهد شد.
• عدم تمرکز بر شاخص‌های توسعه: یکی از مسائل مهم و کلیدی آن است که دولت‌ها عموما برای آنکه بتوانند گزارشی از عملکرد خود ارائه دهند و یا آنکه نمره‌ی قابل قبولی دریافت کنند، همواره به دنبال تحقق شاخص‌ها و میزان‌های اسناد بین‌المللی توسعه هستند. در حالی که می‌توان ادعا داشت بخش عمده‌ای از این شاخص‌ها اصلا با فرهنگ بومی، ملی و اسلامی ما هم‌خوانی ندارد.
• استفاده از ظرفیت‌های مردمی و اهالی فرهنگ و هنر: همان‌گونه که ذکر گردید، عرصه‌ی فرهنگ، یک عرصه‌ی حاکمیتی و دستوری نیست. جهت حاصل شدن پیشرفت فرهنگی که در حقیقت زیربنای پیشرفت اقتصادی و سیاسی و در نهایت پیشرفت کشور خواهد بود، باید از ظرفیت‌های مردمی و اهالی فرهنگ و هنر، استفاده کرد. مردمی بودن دولت، زمانی محقق خواهد شد که فرهنگ، مردمی شود. در حقیقت این فرهنگ است که باید مردم را به میدان بیاورد.

 

جدول خلاصه مطالب مطرح شده

رویکرد کلان	گفتمان‌سازی از هویت ایرانی – اسلامی
رویکرد سیاستی	نظارت حمایت هدایت پرهیز از مداخله مستقیم و بیجا
رویکرد عملیاتی	اتخاذ سیاست‌های حمایت‌محور و یارانه‌محور جهت تحقق سیاست محصول‌محوری
عرصه‌ی عملیات و اقدام	فرهنگ عمومی
ملاحظات	1) پرهیز از نگاه ابزاری به فرهنگ 2) پرهیز از نگاه جزیره‌ای به فرهنگ 3) پرهیز از تمرکزگرایی و مرکزگرایی 4) عدم تمرکز بر شاخص‌های توسعه 5) استفاده از ظرفیت‌های مردمی و اهالی فرهنگ و هنر

 

2-3. هدف‌گذاری‌های اصلی

2-3-1. احیای شأن سیاستگذاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

یکی از مهم‌ترین اشکالات موجود به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن است که عمده فعالیت‌های این وزارتخانه به کارهایی چون اعطای مجوز، ممیزی آثار و محصولات فرهنگی و اموری از این دست تقلیل پیدا کرده است. این در حالی است که اساساٌ باید وزارت فرهنگ و ارشاد، به سمت سیاستگذاری و ایجاد شأن نظارتی، حمایتی و هدایتی برای خود برود. فرهنگ در دولت اسلامی باید به نقطه‌ی اصلی خود که همان هدایت عامه است برسد. به عبارتی دیگر هدایتگری دینی دولت باید توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحقق یابد.

2-3-2. توجه به فرهنگ، فراتر از ساختارهای موجود

همان‌گونه که ذکر گردید، اصل اساسی و کلی حاکم بر حرکت فرهنگی دولت و به عبارتی چشم‌انداز دولت سیزدهم، حکمرانی فرهنگ و پیشران بودن آن در تمامی عرصه‌ها است. برای تحقق این مهم باید حوزه فرهنگ را فراتر از ساختارهای موجود دید و از ظرفیت‌هایی چون شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون فرهنگی مجلس، هیات دولت، صدا و سیما و … استفاده کرد و هم‌چنین تلاش لازم را در جهت تحقق نقش‌آفرینی عملی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کار بست. در ساختار دولت، باید در تمامی حوزه‌ها و بخش‌های فعال، پیوست فرهنگی مد نظر بوده و امکان نظارت و هدایت بر عملکرد سایر بخش‌ها وجود داشته باشد.

2-3-3. حل مسائل و معضلات مدیریت فرهنگی

یکی از مسائل جدی در عرصه‌ی فرهنگ، عدم تحقق صحیح مدیریت فرهنگی است. علت اصلی این مسئله نیز عدم هم‌خوانی قوانین، دستورالعمل‌ها و لوایح دولتی است. به همین منظور و برای رفع این دسته از مسائل می‌بایست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تعامل هوشمند با نهادهای تقنینی و سیاستگذاری چون مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون فرهنگی دولت برسد. حل مسائل و معضلات مدیریت فرهنگی از طریق تصویب آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مدنظر در هیأت دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی و و  تصویب قوانین لازم در مجلس شورای اسلامی، میسر و ممکن خواهد بود.

2-3-4. ایجاد هم‌افزایی با سایر دستگاه‌های فرهنگی

یکی از آسیب‌های جدی دولت پیشین، حاکمیت نظریه و نگاه مدیریت دوگانه فرهنگی است که فرهنگ را به دو بخش دولتی و غیردولتی تقسیم می‌کرد. در دولت جدید با ابطال نظریه مدیریت دوگانه فرهنگی، تلاش خواهد شد از تمامی ظرفیت‌های موجود اعم از سازمان تبلیغات اسلامی، صدا و سیما، دفتر تبلیغات، سپاه، شهرداری‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و … در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری ^{مدظله‌العالی} به عنوان امام جامعه استفاده شود.

2-3-5. ارتقای منابع انسانی

یکی دیگر از مشکلات جدی وزارت فرهنگ و ارشاد، عدم برخورداری از نیروی انسانی کارآزموده و کاربلد است. این مسئله نه تنها ناظر به منابع انسانی داخلی وزارتخانه که ناظر به منابع انسانی بیرون از وزارتخانه نیز صادق است. در همین راستا یکی از اهداف جدی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، ارتقای منابع انسانی فعال در حوزه فرهنگ چه در داخل وزارتخانه و چه بیرون از وزارتخانه هم‌چون هنرمندان است که این مسئله نیازمند بازآفرینی نقش‌ها و رویش‌های جدید می‌باشد.

2-3-6. حمایت از جبهه‌ی فرهنگی انقلاب

یکی دیگر از مهم‌ترین اهداف وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، حمایت قطعی و همه‌جانبه از جبهه‌ی فرهنگی انقلاب است. نکته‌ی مهم و قابل توجه آن است که در تعریف جبهه‌ی فرهنگی انقلاب باید از جناح‌بندی‌های سیاسی دوری گزید. در حقیقت تقویت جریان مؤمن انقلابی  مورد تأکید مقام معظم رهبری، از جمله اهداف جدی وزارتخانه است.

2-3-7. بازمهندسی و بازطراحی ساختار وزارتخانه

یکی دیگر از مسائلی که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت‌های گوناگون، مشکل‌آفرین شده است، ساختار وزارتخانه می‌باشد. اکنون ما شاهد ساختاری هستیم که تناسب چندانی با تنوع و تفاوت جامعه‌ی مخاطب فعلی، سیاست­های حاکم بر فضای فرهنگی انقلاب اسلامی در گام دوم و مأموریت‌های جدید فرهنگی و فن­آوری­های نوین بر اساس تغییرات وسیع در حوزه شبکه­های اجتماعی و حوزه مجازی ندارد و در همین راستا باید ساختار موجود مورد نقد و ارزیابی جدی قرار گیرد و با استفاده از نظرات نخبگان و فعالان فرهنگی و صاحب‌نظران، ساختار موجود در راستای اهداف و رویکرد تحولی دولت سیزدهم، بازمهندسی و بازطراحی شود.

2-3-8. اقتصاد فرهنگ

بحث مهم دیگری که در حوزه فرهنگ مورد غفلت واقع شده است، اقتصاد فرهنگ است. متأسفانه در دولت‌های گوناگون همواره فرهنگ، به عنوان یک بخش مصرفی بوده است و هیچ گاه به اقتصاد فرهنگ آنگونه  که باید، توجه نشده است. در همین راستا، اقدامات ذیل مورد توجه خواهد بود:

الف) خودکفایی صنعت چاپ و نشر: امروزه تمامی اجزا و ابعاد صنعت چاپ و نشر ما، وابسته به خارج است و از کاغذ گرفته تا دستگاه‌های چاپ و نشر همگی وارداتی است. همین مسئله موجب شده است که همواره این صنعت، دستخوش دگرگونی و تحولات عدیده‌ای باشد. لذا یکی از مهم‌ترین اقدامات آن است که با ارتباط گسترده با حوزه‌های دانش‌بنیان و بخش صنعت، بتوان این مهم را محقق ساخت.

• تقویت صندوق هنر: یکی دیگر از مسائلی که همواره در وزارتخانه با آن مواجه هستیم، عدم وجود بودجه‌ی لازم در راستای حمایت از هنرمندان و هنر کشور است. برهمین اساس بازطراحی ساز و کارها و هم‌چنین تقویت صندوق هنر، از جمله اقدامات مهمی است که باید به آن توجه ویژه‌ای صورت گیرد.
• تقویت صنایع خلاق فرهنگی: امروزه در اکثر بخش‌ها و حوزه ها‌ی فرهنگ، اعم از بازی‌های رایانه‌ای، صنعت نشر، صنعت سینما و تولید آثار و محصولات فرهنگی با مسائل عدیده‌ای مواجه هستیم. یکی از مهم‌ترین راهکارها آن است که بتوانیم صنایع خلاق فرهنگی را تقویت نماییم و به این واسطه بتوانیم تحولی جدی در تمامی حوزه‌ها ایجاد نماییم. در همین راستا باید از رویکرد موردی در تولید محصولات فرهنگی به رویکرد ارزش‌آفرینی یکپارچه و شخصیت‌ساز و الگوساز و از رویکرد تمرکز بر مصرف داخلی به رویکرد صادرات فرهنگی در صنایع فرهنگی و در نهایت از رویکرد و نگاه صرف خدماتی و هزینه‌ای به حوزه فرهنگ به نگاه اقتصاد فرهنگ با رویکرد دیجیتال برسیم.

در این مسیر با چالش‌هایی مواجه هستیم و باید برای حل آنها برنامه‌ریزی کرد که این چالش‌ها عبارتند از:

• ناکارآمد و ناکافی بودن زیرساخت‌های لازم برای رونق صنایع فرهنگی
• فقدان نمانام‌های ملی و جهانی محصولات صنایع دستی و کاربردی نمودن صنایع دستی با توجه به تحولات سبک زندگی
• کمیت و کیفیت تولید در سینمای ایران
• بلاتکلیفی حوزه موسیقی
• ضعف در معرفی و دسترسی به اسباب‌بازی‌های سالم و نوشت‌افزار ایرانی
• ضعف زیرساخت‌های توسعه صنعت پویانمایی و بازی‌های ویدئویی
• نابسامانی نظام تولید، توزیع و ترویج کتاب
• زنجیره معیوب تولید و توزیع صنعت پوشاک در کشور
• عدم توجه به جهانی‌سازی فرهنگ اسلامی قرآن از طریق ارزش‌آفرینی اقتصادی در حوزه قرآن و عترت
• وضعیت نامناسب اقتصاد مطبوعات و رسانه‌های مکتوب

2-3-9. تغییر آرایش رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران

مقام معظم رهبری در مراسم تنفیذ حکم سیزدهمین دوره ریاست جمهوری فرمودند: «کار تبلیغاتی کار مهمّی است؛ ما در این زمینه ضعف داریم. حالا بگذریم از آن آدمهای غافلی که از رسانه‌های داخلی هم به نفع دشمن استفاده میکنند -که حالا آن محلّ بحث ما نیست- لکن [درباره‌ی] آن کسانی هم که قصد خیر در این زمینه دارند، ما کم‌کاری داریم. در زمینه‌ی کار تبلیغاتی و حرکت تبلیغاتی درست و تمهیدات رسانه‌ای باید قوی‌تر و هوشمندانه‌تر عمل بکنیم».

بنابراین آرایش فعلی رسانه‌ای جمهوری اسلامی نیازمند کارآمدسازی است. از این روی، ترکیب‌بندی فعلی رسانه‌ای کشور باید تغییر یابد. ما باید بتوانیم یک جاذبه‌ی گفتمانی برای انقلاب اسلامی فراهم نماییم. مهم‌ترین مشکل و مسئله‌ی فعلی کشور، کاهش سرمایه‌ی اجتماعی در شاخص­هایی نظیر امید، نشاط، اعتماد، رضایت و مشارکت است.

مسلماً در تقابل با هجمه‌ی رسانه‌ای دشمن راهبردهای جنگ و تسلیم مردود بوده و استراتژی بازدارندگی فعال مورد پذیرش است. زمانی می‌توانیم بازدارندگی فعال داشته باشیم که سرمایه اجتماعی و همراهی مردم را داشته باشیم. لذا باید در همین راستا کلیه‌ی ظرفیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای افزایش و ارتقای سرمایه‌ی اجتماعی، فعال و بسیج شود.

2-3-10. تقویت و ارتقای دیپلماسی فرهنگی

جمهوری اسلامی ایران به جهت برخورداری از مبانی عمیق اسلامی و مبانی انقلاب اسلامی که برآمده از اندیشه ی امامین انقلاب است و همچنین ذخایر عظیم فرهنگی دیگر و وجود سابقه تاریخی و موقعیت جغرافیایی و همسایگان ، می تواند یک جبهه فعال فرهنگی در برابرجبهه بزرگ متخاصم غرب تشکیل دهد. فرصت­های بی­نظیر جغرافیای فرهنگی انقلاب اسلامی هم می­تواند به زمینه­ای برای ارتقای وضعیت اقتصاد فرهنگی تبدیل شود و هم به گسترش و الهام­بخشی اهداف انقلاب اسلامی منجر شود. این مسئله نیازمند تقویت و ارتقای دیپلماسی فرهنگی کشور است که این هدف نیز در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، پیگیری خواهد شد.

3) بررسی اهم وظایف وزارت فرهنگ  و ارشاد اسلامی

با توجه به آنکه ممکن است برای خوانندگان محترم این برنامه در رابطه با استنادات قانونی، سیاست­ها، رویکردها و برنامه­های دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ و ارشاد اسلامی ابهاماتی باشد، در ادامه، به اهم وظایف مندرج در قانون تشکیل این وزارتخانه اشاره می­نماییم:

• رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی
• معرفی و آگاهی‌بخشی نسبت به مبانی، مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی در داخل و خارج از کشور
• استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب و مقابله با تهاجم فرهنگی
• فعالیت در حفظ و نشر مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
• اعتلای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیه تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه
• رواج فرهنگ و هنر اسلامی
• گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف بخصوص مسلمانان و مستضعفان جهان
• فراهم آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین و ایجاد جبهه‌ی فعال فرهنگی در منطقه
• حفظ و گزارش عملکرد کلیه‌ی دستگاه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی
• معرفی چهره‌های برجسته فرهنگی و هنری و حمایت از آنان و پرورش استعدادهای فرهنگی
• تجهیز کتابخانه‌های عمومی کشور
• نظارت بر فعالیت‌ها و اقدامات مؤسسات خبری
• نظارت بر فعالیت‌های کانون‌های تبلیغاتی و مراکز چاپ آگهی‌ها
• نظارت بر مؤسسات آموزشی و فرهنگی و انجمن‌های فرهنگی و هنری
• نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی
• صدور اجازه ورود و خروج آثار سمعی و بصری، هنری و مطبوعاتی
• تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط تشکیل جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و مسابقات سینمایی و ادبی داخل و خارج از کشور
• صدور اجازه تأسیس یا انحلال کلیه مراکز و مؤسسات و مجامع فرهنگی، مطبوعاتی، هنری، سینمایی، انتشاراتی، نشر و کتابفروشی‌ها
• هدایت و حمایت از مراکز و مؤسسات فیلم‌سازی و سینماها و کانون‌های وابسته به امور سمعی و بصری
• نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تبلیغاتی خارجیان مقیم ایران
• تحقیق درباره اثرات وسایل ارتباط جمعی و سنجش میزان تأثیر برنامه‌های تبلیغی و مطبوعاتی در افکار عمومی
• مطالعات و تحقیقات پیرامون مسائل و مبانی فرهنگ عمومی و امور فرهنگی و هنری برای استفاده در برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌ها
• برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی در جهت تعامل بیشتر دولت و مردم
• تنظیم سیاست‌های کلی فرهنگی، هنری و سینمایی کشور و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی

4)  تكاليف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در برنامه توسعه فرهنگي

در برنامه­ریزی برای تحول حکمرانی فرهنگی در دولت سیزدهم، نیازمند بازخوانی و تأکید مجدد تکالیف این وزارتخانه در برنامه ششم می­باشد. تحقق این تکالیف، وظیفۀ خطر دولت سیزدهم می­باشد:

4-1. مفاد فرهنگی در متن قانون برنامه ششم توسعه

ماده 2 – بند ت موضوعات خاص كلان فرا بخشي

موضوع مرتبط با وزارتخانه: فرهنگ عمومي و سبك زندگي ايراني اسلامي

درجه بندي : فرهنگي

موضوعات خاص كلان فرابخشي در مورد بهبود محيط كسب و كار، اشتغال، فضاي مجازي و بهر ه وري، تأمين منابع مالي براي اقتصاد كشور، نظام عادلانه پرداخت و رفع تبعيض، توانمندسازي محرومان و فقرا  ( با اولويت زنان سرپرست خانوار)، ساماندهي و پايداري صندوق هاي بيمه اي و بازنشستگي ، پيشگيري و كاهش آسيب هاي اجتماعي و اجراي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، فرهنگ عمومي و سبك زندگي ايراني اسلامي .[7]

 

بخش 17 – فرهنگ هنر و ورزش

ماده 92 – مقاوم سازي – بستر سازي و مهندسي فرهنگي

موضوع مرتبط با وزارتخانه: كليات موضوع حمايت از توليدات و محصولات فرهنگي

درجه بندي : فرهنگي

به منظور ارتقاء، تعالي ، مقاوم سازي فرهنگي، بسترسازي فرهنگي و دستيابي به سياست ابلاغي برنامه و اهداف سند چشم انداز نظام و اجراي سند مهندسي فرهنگي مبني بر تحقق توسعه متناسب با مقتضيات فرهنگي و متكي بر حفظ و ارتقاء ارزش هاي اسلامي، انقلابي و ملي و مردم سالاري ديني، اصول و فضائل اخلاقي و كرامت و حقوق انساني، هويت و انسجام ملي و ايفاي نقش كارآمد، اثربخش و متعالي نهادها و تشكل هاي مردمي در اين عرصه و همچنين حمايت از توليدات و محصولات فرهنگي، مذهبي و هنري فاخر، صنايع دستي و ميراث فرهنگي ملموس و ناملموس و تقويت ظرفيت آن در تعاملات بين المللي و نيز ارتقاء جايگاه و منزلت سرمايه انساني در عرصه هاي فرهنگي اجتماعي و اصحاب فرهنگ،نخبگان وپيشكسوتان فرهنگ وهنركشور و”نيروهاي مومن به انقلاب اسلامي” و احياء موقوفات و پاسداشت منزلت امامزادگان و تقويت و توسعه نهادهاي فرهنگي _مذهبي در طول سالهاي اجراي برنامه.[8]

4-2. موارد تکلیفی اختصاصی در متن قانون برنامه ششم توسعه

ماده86-  بند ث استمرار و فراگير نمودن برنامه راهيان نور

موضوع مرتبط با وزارتخانه:  ترويج فرهنگ ايثار، جهاد و شهادت

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

دولت موظف است به منظور تداوم اجراي برنامه هاي شاخص در حوزه ترويج فرهنگ ايثار، جهاد و شهادت به خصوص استمرار و فراگير نمودن برنامه راهيان نور با ايجاد و توسعه ظرفيت ها و زيرساخت هاي لازم در دستگاه هاي اجرائي و فرهنگي نسبت به قرار دادن موضوع در سرفصل اعتبارات برنامه هاي فرهنگي و هزينه اي وزارتخانه ها و سازمان ها اقدام نمايد.

تبصره 1-  صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، وزارتخانه هاي فرهنگ و ارشاد اسلامي، آموزش و پرورش، علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور، بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس و ساير نهادهاي فرهنگي مكلفند جهت ارج نهادن به اين چهره هاي ماندگار اقدام فرهنگي لازم را جهت معرفي آنها انجام دهند.[9]

 

ماده 86-  بند ح – تدوين تاريخ دفاع مقدس طبق بودجه سنواتي

موضوع مرتبط با وزارتخانه : تكليف به توسعه و تكميل مراكز اسناد و مدارك دفاع مقدس

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس موظف است با همكاري بنياد شهيد و امور ايثارگران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و شهرداري ها و ساير دستگاه هاي فرهنگي كشور تا پايان اجراي قانون برنامه نسبت به توسعه و تكميل مراكز اسناد و مدارك دفاع مقدس و تدوين دايره المعارف دفاع مقدس و تدوين تاريخ دفاع مقدس مطابق بودجه سنواتي اقدام نمايد.[10]

 

ماده 95-  بند ج توسعه فضاهاي مذهبي فرهنگي

موضوع مرتبط با وزارتخانه: تكليف  به منظور ارتقاي كاركرد فرهنگي و هنري مساجد

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

به منظور توسعه فضاهاي مذهبي فرهنگي و بهره گيري بهينه از اماكن مذهبي و تثبيت جايگاه مسجد به عنوان

اصلي ترين پايگاه عبادي، تربيتي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي، اقدامات زير انجام مي شود:

ج – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مكلف است به منظور ارتقاي كاركرد فرهنگي و هنري مساجد، برقراري عدالت فرهنگي و ترويج فرهنگ اسلامي و جذب جوانان و نوجوانان به مساجد، با رعايت موازين اسلامي ترتيبي اتخاذ نمايد تا كليه مساجد شهري و روستاهاي بالاي هزار نفر جمعيت از كانون هاي فرهنگي و هنري براساس بودجه سنواتي برخوردار گردند.[11]

 

ماده 92-  بند الف ايجاد امنيت لازم براي توليد و نشر آثار و اجراي برنامه هاي فرهنگي و هنري

موضوع مرتبط با وزارتخانه: كاهش ضوابط و مقررات محدود كننده توليد و نشر آثار فرهنگي و هنري

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

دولت مكلف است با همكاري قوه قضائيه تمهيدات قانوني لازم مربوط به تسهيل فرآيند صدور مجوز و بازنگري و كاهش ضوابط و مقررات محدود كننده توليد و نشر آثار فرهنگي و هنري و ايجاد امنيت لازم براي توليد و نشر آثار و اجراي برنامه هاي فرهنگي و هنري داراي مجوز را تا پايان سال اول اجراي برنامه پيش بيني نمايد.[12]

 

ماده 92- بند ب واگذاري تصدي گري فرهنگي به بخش خصوصي

موضوع مرتبط با وزارتخانه: تكليف اصل 44 فهرست مجوزها و تصدي گري فرهنگي و هنري قابل واگذاري

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان صدا و سيما و ساير دستگاه هاي ذي ربط مكلفند با رعايت سياست هاي كلي و قانون اجراي سياست هاي كلي اصل چهل و چهارم قانون اساسي فهرست مجوزها و تصدي گري فرهنگي و هنري با رعايت موازين شرعي قابل واگذاري به بخش خصوصي و تعاوني و سازمان هاي مردم نهاد را كه تا پايان سال اول اجراي قانون برنامه تعيين مي شود در طول سال هاي اجراي قانون برنامه واگذار نمايند.

تبصره– آيين نامه اين بند شامل شيوه تعيين فهرست مذكور و نحوه واگذاري و فروش با پيشنهاد سازمان، سازمان اداري و استخدامي كشور و همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان صدا و سيما به تصويب هيأت وزيران مي رسد.[13]

ماده 92-  بند ث توسعه فرهنگ كتاب خواني

موضوع مرتبط با وزارتخانه: جذب سرمايه گذاري بخش خصوصي و تعاوني در توليد كتاب و محصولات فرهنگي

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

دولت مكلف است تمهيدات لازم را نسبت به توسعه فرهنگ كتاب خواني با اولويت كتابخانه هاي روستايي در مناطق كمتر توسعه يافته، بر اساس طرح آمايش سرزمين و نيازهاي منطقه اي با رويكرد تشويق و جذب سرمايه گذاري بخش خصوصي و تعاوني در توليد كتاب و محصولات فرهنگي و ساير كالاهاي فرهنگي و هنري فراهم كند و تا پايان سال اول اجراي قانون برنامه با نرخ رشد سالانه پنج درصد مطابق قانون بودجه سنواتي نسبت به وضعيت موجود در طول اجراي قانون برنامه اقدام نمايد.[14]

 

ماده 92- بند ج تعرفه فرهنگي پروانه ساختمان در زمينه آب و برق

موضوع مرتبط با وزارتخانه: تهيه آئين نامه اجرايي توسط وزارتخانه و چند وزارتخانه ديگر

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

دولت و شهرداري ها و سازمان آب و فاضلاب مكلفند با ارائه تعرفه فرهنگي يا پروانه ساختمان در زمينه آب و برق و گاز، حمل و نقل و پست، با استفاده از كاربري فرهنگي در فضاهاي مسكوني از كتابفروشان، ناشران و مطبوعات كه داراي مجوزهاي قانوني لازم هستند حمايت كنند.

تبصره– آيين نامه اجرايي موضوع اين بند توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با همكاري وزارت راه و شهرسازي، وزارت نيرو و وزارت كشور و وزارت نفت تدوين و به تصويب هيات وزيران مي رسد.[15]

 

ماده92- بند ت صدور و اخذ اسناد موقوفات

موضوع مرتبط با وزارتخانه: و تبديل بقاع متبركه به قطب هاي فرهنگي

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

سازمان اوقاف و امور خيريه مكلف است با همكاري سازمان، وزارت راه و شهرسازي، شهرداري ها و سازمان ثبت اسناد و املاك كشور نسبت به صدور و اخذ اسناد موقوفات و تبديل بقاع متبركه به قطب هاي فرهنگي اقدام نمايند.[16]

ماده 92- بند چ حمايت از حقوق پديد آورندگان آثار فرهنگي

موضوع مرتبط با وزارتخانه: تهيه آئين نامه اجرايي بيمه بيكاري هنرمندان

درجه بندي : تكليفي اختصاصي

دولت مكلف است به منظور حمايت از حقوق پديد آورندگان آثار فرهنگي، هنري و امنيت شغلي اصحاب فرهنگ و هنر و مطبوعات و قلم، صدا و سيما و رسانه، بسترسازي براي حضور بين المللي در عرصه هاي فرهنگي، هنري و تنظيم مناسبات و روابط ميان اشخاص حقيقي و حقوقي مرتبط با امور فرهنگي و هنري اقدام هاي ذيل را به عمل آورد:

• تمهيدات قانوني لازم جهت امنيت شغلي اصحاب فرهنگ و هنر و مطبوعات و قلم ، صدا و سيما و رسانه استقرار نظام صنفي بخش فرهنگ

ب-  بازنگري و اصلاح قوانين مطبوعات و تبليغات نظام جامع حقوقي مطبوعات و رسانه ها و تبليغات جهت طي مراحل قانوني.

ح – اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه كه شغل خود را از دست مي دهند تحت پوشش بيمه بيكاري قرار مي گيرند، دولت در چارچوب لوايح بودجه سنواتي كمك هاي اعتباري در اختيار صندوق بيمه بيكاري قرار مي دهد.

تبصره – آيين نامه اجرائي اين بند ظرف مدت شش ماه پس از لازم الاجراء شدن اين قانون به پيشنهاد مشترك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي، سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و سازمان تهيه و به تصويب هيأت وزيران مي رسد.[17]

 

ماده 95

موضوع مرتبط با وزارتخانه :

ماده 95- به منظور توسعه فضاهاي مذهبي فرهنگي و بهره گيري بهينه از اماكن مذهبي و تثبيت جايگاه مسجد به عنوان اصلي ترين پايگاه عبادي، تربيتي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي، اقدامات زير انجام مي شود:

تبصره- مساجد، مصلي ها، اماكن صرفاً مذهبي اقليت هاي ديني مصرح در قانون اساسي و حوزه هاي علميه شامل مراكز آموزشي، پژوهشي و اداري از پرداخت هزين ههاي حق انشعاب آب، برق، گاز و فاضلاب و عوارض ساخت و ساز فقط براي فضاي اصلي معاف مي باشند.[18]

ماده98

موضوع مرتبط با وزارتخانه:

الف- دستگاه هاي اجرائي مكلفند به منظور صيانت از ميراث فرهنگي و حمايت از صنايع دستي و تشويق و توسعه گردشگري اقدامات زير را انجام دهند:

• هزينه هاي مربوط به پژوهش، حفاظت و مرمت آثار منقول و غيرمنقول ثبت شده در فهرست آثار ملي و فهرست هاي ذي ربط آثار در اختيار و در حيطه وظايف تخصصي همان دستگاه را در قالب بودجه سنواتي از محل اعتبارات خود تأمين كنند. اين اعتبارات در چهارچوب ضوابط قانوني سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري هزينه مي شود.[19]

 

4-3. قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور

ماده۳۷ـ به منظور زنده و نمایان نگهداشتن مبانی اسلام ناب محمدی(ص) و اندیشه دینی، سیاسی و فرهنگی و سیره عملی حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و برجسته کردن نقش ایشان به عنوان یک معیار اساسی در سیاست گذاری ها و برنامه ها و تسری آن به مجموعه ارکان نظام و نیز انتقال آن به نسلهای آینده، دولت مکلف است با بهره گیری از ظرفیت همه دستگاه های مربوط به ویژه آموزش و پرورش، دانشگاه ها و مراکز علمی و جهاد دانشگاهی، مراکز فرهنگی و هنری، حوزه های علمیه، صدا و سیما، شهرداری ها و مؤسسات مردم نهاد و بسیج اقدامات زیر را انجام دهد:

الف ـ ایجاد سازوکار و تأمین اعتبار لازم به منظور اجرائی شدن خط مشی حضرت امام خمینی(ره) و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

ب ـ پشتیبانی از مراکز تحقیقاتی و آموزشی حوزوی از طریق شورای عالی حوزه های علمیه و دانشگاهی، تشکل های اجتماعی ـ فرهنگی مردم نهاد در زمینه اسلام شناسی، شیعه شناسی، ایران شناسی و اندیشه های انقلاب اسلامی و شخصیت ها و نهادها و مجامع تقریبی و همچنین گسترش شبکه های مجازی بین المللی و فعالیت های رسانه ای و هنری با ساماندهی مادی و معنوی و توسعه سرمایه انسانی و مقابله با جبهه معاند نظام اسلامی

آیین نامه اجرائی این ماده ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این قانون توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری و فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی حوزه های علمیه، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (ره) و مؤسسه تنظیم و نشر آثار مقام معظم رهبری تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.

پ ـ دولت موظف است سند جامع سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی را با لحاظ شاخصهای کمّی و کیفی نظیر الگوی مصرف، ترویج روحیه مشارکت و فرهنگ تعاون و رقابت سالم بین مردم، قناعت و صرفه جویی و احترام به کسب و کار حلال، احترام به قانون، تفریحات و اوقات فراغت سالم، ترویج سخت کوشی و ساده زیستی متناسب با آموزه های اسلامی تدوین و با رعایت موارد زیر اجراء نماید:

۱ـ حمایت، پشتیبانی و تأمین اعتبار و ایجاد سازوکار لازم در اجرای سند

۲ـ گفتمان سازی و ترویج فرهنگ سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی و اجرای آن در تعامل با رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب

۳ـ پایش مستمر وضعیت سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی براساس شاخصهای مصوب و ارائه گزارش سالانه به هیأت وزیران

۴ـ واسپاری و حمایت از سازمان های مردم نهاد و تشکلهای مردمی در اجرای سند

۵ ـ رفع موانع ازدواج، کاهش سن ازدواج، پوشش بیمه ای زایمان و درمان ناباروری، آموزش و توانمندسازی خانواده ها

ت ـ دولت مکلف است از طریق شورای عالی حوزه های علمیه در اجرای وظایف تکلیفی نظام اسلامی و به منظور حضور مؤثر و هدفمند حوزه و روحانیت، از حوزه های علمیه در حکم نهاد عمومی غیردولتی پشتیبانی و حمایت های زیر را به عمل آورد:

۱ـ معافیت فضاهای آموزشی، پژوهشی و اداری حوزه های علمیه از پرداخت عوارض ساخت و ساز

۲ـ واگذاری فضاهای بلااستفاده دولتی در مناطق مختلف کشور به حوزه ها براساس نیاز حوزه های علمیه مطابق ضوابط ماده (۶۹) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۱۳۸۰/۱۱/۲۷

۳ـ پشتیبانی و ارائه خدمات لازم به منظور آموزش، تربیت دانش آموختگان حوزوی به عنوان مبلغان و مربیان قرآن و عترت(ع) و مروجان فرهنگ دینی و رفع نیازهای فرهنگی و دینی جامعه اسلامی با اولویت طرح هجرت طلاب به مناطق کمترتوسعه یافته از طریق شورای عالی حوزه های علمیه

۴ـ پیش بینی زمین با کاربری آموزشی حوزوی در طرح جامع تفصیلی شهرها و واگذاری زمین با رعایت و ترتیبات صدر ماده (۱۰۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت

ث ـ به منظور توسعه فضاهای مذهبی فرهنگی و بهره گیری بهینه از اماکن مذهبی و تثبیت جایگاه مسجد به عنوان اصلی ترین پایگاه عبادی، تربیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، اقدامات زیر انجام می شود:

۱ـ وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری ها موظفند در طراحی و اجرای طرحهای جامع تفصیلی شهری و هادی روستایی و شهرکها و شهرهای جدیدالاحداث، اراضی مناسب برای احداث مسجد و خانه عالم در جوار مساجد جهت استفاده امام جماعت همان مسجد پیش بینی کنند و پس از آماده سازی بدون دریافت هزینه و با حفظ مالکیت عمومی در اختیار متقاضیان احداث مساجد قرار دهند.

تبصره ـ مساجد از پرداخت هزینه های عوارض ساخت و ساز صرفاً برای فضاهای اصلی معاف می باشند.

۲ـ مالکان مجتمع های تجاری، اداری و خدماتی جدیدالاحداث موظفند نمازخانه مناسبی را در اماکن مذکور احداث نمایند. دستورالعمل این بند شامل تعداد واحدهای این مجتمع ها و مکان احداث در چهارچوب نقشه های مصوب به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری می رسد.

۳ـ سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و شهرداری ها موظفند نسبت به احداث یا اختصاص فضای کافی و مناسب برای مسجد یا نمازخانه در بوستان های ملی و بوستان های شهری اقدام کنند.

۴ـ کلیه دستگاههای اجرائی، مراکز آموزشی، بیمارستان ها و مراکز درمانی، مجموعه های ورزشی، مجتمع های رفاهی، تفریحی و مجتمع های تجاری اعم از دولتی یا غیردولتی، موظفند نسبت به احداث یا اختصاص و نگهداری فضای کافی و مناسب برای مسجد یا نمازخانه اقدام نمایند.

۵ ـ وزارتخانه های راه و شهرسازی و نفت موظفند تمهیدات و اقدامات لازم را جهت احداث مسجد و نمازخانه در پایانه های مسافربری و جایگاه های عرضه سوخت بین شهری و همچنین نگهداری و مدیریت مساجد و نمازخانه های مذکور از طریق بخش غیردولتی به عمل آورند.

۶ ـ به منظور ارتقای کارکرد فرهنگی و هنری مساجد، برقراری عدالت فرهنگی و ترویج فرهنگ اسلامی و جذب جوانان و نوجوانان به مساجد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است با رعایت موازین اسلامی ترتیبی اتخاذ نماید تا کلیه مساجد شهری و روستاهای بالای هزار نفر جمعیت از کانون های فرهنگی و هنری برخوردار شوند.

ج ـ به منظور دستیابی به جامعه ای متمسّک به قرآن و عترت(ع) و برخوردار از ایمان و عمل صالح و گسترش فرهنگ حیات بخش قرآن کریم و عترت(ع) در راستای اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی دولت موظف است نسبت به موارد  زیر اقدام کند:

۱- تأمین اعتبارات و پشتیبانی لازم به منظور اجرای برنامه ها و سیاست ها و فعالیت های تعیین شده

۲ـ حمایت از ارتقای سطح سواد قرآنی جامعه با رویکرد روخوانی و روانخوانی، آموزش عمومی قرآن، تدبّر، تفسیر، تبلیغ، ترویج و پژوهش های قرآنی و عترت

۳ـ حمایت لازم به منظور تربیت حداکثری حافظان قرآن کریم (جزء و کل) با اولویت آموزش و پرورش، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی حوزوی و تشکلهای مردم نهاد

چ ـ کلیه دستگاههای اجرائی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مکلفند یک درصد(۱%) اعتبارات هزینه ای خود به استثنای فصول (۱)، (۴) و (۶) را طی قرارداد مشخص با سازمان صدا و سیما صرف تولید برنامه جهت فرهنگ سازی و آگاهی بخشی و اطلاع رسانی نمایند.

ح ـ هشتم ربیع الاول سالروز شهادت حضرت امام حسن عسکری(ع) و آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج) به عنوان تعطیل رسمی تعیین می شود.

ماده۴۹ـ به منظور تعمیق ارزشها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی و ترویج سیره و سنت اهل بیت(ع) و استفاده بهینه از ظرفیت معنوی شهرهای مقدس قم، مشهد و شیراز و شناسایی دقیق نیازها و مشکلات زائران، برنامه ریزی و تدوین سازوکارهای لازم جهت ساماندهی امور زائران و تأمین زیرساخت های لازم از طریق حمایت از شهرداری ها و بخشهای غیردولتی و توسعه امکانات، فعالیت های فرهنگی و خدمات زیارتی در این سه شهر مذهبی و فراهم نمودن زمینه زیارت مطلوب و اجرای پروژه های زیربنایی، دولت مجاز است اعتبار مورد نیاز را در قالب بودجه های سنواتی پیش بینی نماید.

5)  تحلیل وضعیت موجود وزارتخانه

اولین اقدام برای کشف و احصاء مسائل، انجام دقیق و درست تحلیل وضعیت محیطی است. هر چه این قسمت دقیق‌تر احصا شود اثرات مطلوب‌تری بر کل فرآیندهای بعد از خود خواهد داشت. منظور از تحلیل وضعیت محیطی سازمان، شناخت عوامل مؤثر بر محیط سازمانی شامل عوامل خارجی و داخلی می‌باشد. این اقدام مستمر، سبب خواهد شد تا عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان، تعیین شود.

بررسی محیطی به مالکیت و بهره‌برداری از اطلاعات در مورد موقعیت‌ها، الگوها، گرایش‌ها و روابط در محیط داخلی و خارجی سازمان اشاره دارد. این بررسی به مدیران کمک می‌کند تا مسیر آینده سازمان را تعیین کنند. هم‌چنین این بررسی باید تهدیدها و فرصت‌های موجود در محیط را شناسایی کند. یک سازمان در زمان تعیین استراتژی، باید از فرصت‌ها نهایت استفاده را ببرد و تهدیدها را به حداقل برساند. البته لازم به ذکر است که یک تهدید برای یک سازمان ممکن است فرصتی برای سازمانی دیگر باشد.

5-1. فرصت‌ها و قوت‌ها

در حوزه‌ی فرهنگ به واسطه‌ی سابقه‌ی دیرینه‌ی تمدن ایرانی – اسلامی، شاهد فرصت‌ها و قوت‌های متعددی هستیم که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم داشت:

• تکیه بر مبانی اعتقادی و فلسفی عمیق (ظرفیت تئوریک و نظری فرهنگی)
• سابقه تمدن و فرهنگ شکوهمند ایرانی و اسلامی و آثار بی‌بدیل آن در حوزه هنرهای تجسمی، معماری، ادبیات، فلسفه و عرفان، موسیقی و …
• وجود تنوع فرهنگی در نقاط مختلف کشور در زمینه‌های فرهنگی و هنری از جمله موسیقی محلی، هنرهای دستی و …
• سابقه تاریخی طولانی ادبیات متعالی زبان فارسی
• علاقه رو به رشد جوانان ایرانی به تسلط بر رشته‌های هنری
• غنای فرهنگ و معارف اسلامی جهت خلق آثار برجسته فرهنگی و هنری
• وجود موضوعات عدیده‌ای که قابلیت خلق آثار فراوان هنری و فرهنگی با بهره‌گیری از آنها وجود دارد
• وجود جریان‌ها و نهادهای اجتماعی ریشه‌دار و مقبول عموم جامعه (نظیر مراجع، روحانیت و …)
• وجود مراکز و سازمان‌های متعددی که بنا بر مأموریت اصلی و یا فرعی خود در حوزه‌ی فرهنگ، فعالند (نظیر سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت‌های امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری‌ها، هیئات مذهبی و …)
• وجود تصویر پذیرفته شده از هنر دیروز و امروز ایرانیان در جهان
• قابلیت توسعه‌ی کمی و کیفی انتشار مطبوعات و کتاب

5-2. تهدیدها و ضعف‌ها

در کنار قوت‌ها و فرصت‌هایی که در حوزه فرهنگ، وجود دارد به واسطه‌ی دشمنی‌های متعدد و هم‌چنین روند رو به رشد جهانی‌شدن به واسطه‌ی گسترش فناوری و رسانه‌های گوناگون بخصوص اینترنت، با چالش‌ها، تهدیدها و ضعف‌هایی در این حوزه نیز روبرو خواهیم بود. لذا در این بخش به آنچه از سوی دشمنان انقلاب اسلامی، القا و یا به سبب سوء عملکرد کانون‌های وابسته به نظام صورت گرفته است، اشاره می‌شود که برخی از این موارد به درون و برخی به بیرون از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مربوط است:

• کاهش جدی سرمایه اجتماعی براساس پیمایش­های افکارسنجی معتبر
• خطرتضعیف روح ایمان و معنویت در میان آحاد جامعه بخصوص نسل جوان
• القای ناتوانی ملت ایران در حفظ استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی
• ترویج مبانی الحاد و سکولاریسم در جامعه بخصوص میان اقشار تحصیل‌کرده
• ترویج روحیه‌ی بدبینی و بی‌اعتمادی در میان مردم جهت ایجاد شکاف میان مردم و دولت و مردم و حاکمیت
• خطر رنگ باختن ارزش‌های دفاع مقدس و هشت سال جنگ تحمیلی
• اختلاف‌افکنی میان مسلمین (شیعه و سنی) و پیروان ادیان الهی
• بزرگ‌نمایی مشکلات و مسائل کشور و نارسایی‌هایی موجود
• ترویج روحیه‌ی یأس و نا امیدی در میان نسل جوان
• جنجال‌سازی، غوغاسالاری و ایجاد هیاهوهای بزرگ برای بحرانی نشان دادن وضع کشور
• ایجاد اختلاف میان مسئولین و دستگاه‌های مختلف کشور
• ترویج روحیه رفاه‌زدگی، دنیادوستی، تجمل‌گرایی و اشرافیت در میان مسئولین و مردم
• تأثیرپذیری فرهنگ از سایر نظام‌های اجتماعی بخصوص اقتصاد و سیاست
• بی‌فایده نشان دادن تلاش علمی و فرهنگی و مقاومت در برابر غرب
• رواج فساد اخلاقی در میان اقشار مختلف جامعه و متزلزل کردن پیوندهای خانوادگی
• القاء بی‌فایده بودن انقلاب اسلامی و ترویج روحیه سازشکاری با دشمن
• ترویج سبک زندگی و رفتار غربی به عنوان الگو و سبک زندگی برتر
• دامن زدن به اخلافات سیاسی، قومی و قبیله‌ای و تلاش جهت ایجاد تفرقه میان مردم
• تلاش برای ایجاد شکاف فرهنگی و اجتماعی و تشکیل دوقطبی های کاذب فرهنگی و اجتماعی
• وجود عناصر ضعیف و ناکارآمد در بدنه و مدیریت اجرایی
• زیر سوال بردن دستاوردهای عظیم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران
• بالا برن سطح انتظارات و توقعات مردم
• پایین بودن بودجه فرهنگ با توجه به تلقی مصرفی بودن این حوزه
• تنوع مأموریت‌ها و وظایف بعضا ناهمگون این وزارتخانه

6)  مسائل کلان حوزه فرهنگ

با صورتبندی موارد گفته شده در بند قبلی، می‌توان مسائل حوزه فرهنگ را شامل موارد ذیل دانست:

6-1. مسائل ناظر به فرهنگ عمومی

به صورت کلی مسئله‌ی اصلی در فرهنگ عمومی را می‌توان حاکمیت تفکر و فرهنگ غربی دانست که در سه وجه ذیل نمود می‌یابد:

• فردی: حاکمیت اومانیسم و بی توجهی به معنویت و اخلاق
• خانوادگی: تغییر سبک و زیست خانواده ایرانی (تغییر در لایه‌های ساختاری، هنجاری، ارزشی و نقش‌های خانوادگی)
• اجتماعی: تغییر در اخلاق، رفتار و ارزش‌های اجتماعی

6-2. مسائل ناظر به ساختارهای فرهنگی

در اینجا به صورت کلی با سه مسئله و چالش اساسی مواجه هستیم که عبارت است از:

• منفک بودن سیاستگذاری کلان و موازی کاری؛ به صورت کلی با بررسی شرح وظایف و مأموریت‌های نهادهای فعال و متولی حوزه فرهنگ، شاهد یک نابسامانی هستیم که این مسئله تا حد زیادی ناشی از عدم وجود یک قوه‌ی تصمیم‌گیری کلان می‌باشد. این مسئله در درون دولت نیز صادق است و شاهد عدم توزیع و تقسیم متناسب و مناسب مأموریت‌ها و امکانات هستیم که یکی از نمودهای آن را می‌توان وجود دو وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دانست. خارج از دولت و به صورت کلی نیز این مسئله صادق است و شاهد تعدد و تکثر نهادهایی هستیم که به صورت موازی در یک حوزه، مشغول به فعالیت هستند.
• عدم تناسب زیرساخت‌های موجود و مأموریت‌های محوله به نهادها و سازمان‌ها؛ به عنوان مثال برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای متولی، مأموریت‌های متعددی در نظر گرفته شده است اما با توجه به ظرفیت‌های این نهاد، عملا شاهد عدم همخوانی این مأموریت‌ها با زیرساخت‌های آن هستیم.
• نامتناسب بودن میزان فضاهای فرهنگی در مقایسه با جمعیت کشور

6-3. مسائل ناظر به تهاجم فرهنگی و جنگ نرم

در این بخش نیز با سه مسئله اصلی مواجه هستیم که عبارت است از:

• هجمه دشمنان بر فرهنگ انقلابی حاکم بر ذهنیت جامعه
• تلاش جهت انحراف جریان ادب و هنر از مسیر انقلاب
• فرآیند جهانی سازی و امکان حذف فرهنگ‌های بومی

6-4. مسائل ناظر به محصولات فرهنگی

ناظر به محصولات فرهنگی به صورت کلی شاهد حضور مسائل در سه دسته‌ی ذیل می‌باشیم:

• تولید فرهنگی؛
• ذائقه‌سازی عمومی مردم به سمت موسیقی و سینما ( با رویکرد غربی) و عدم توجه و ذائقه‎سازی سایر حوزه‎ها چون کتاب و … .
• گسترش و افزایش تولیدهای اقتباسی و ترجمه‌ای
• ظرفیت‌ محدود تولید بومی و انقلابی
• مرکزگرایی در تولید محصولات فرهنگی و هنری
• قشری‌گری در تولیدات مربوط به فرهنگ ایرانی و اسلامی
• ضعف مجاری ممیزی و نظارتی و فقدان رویه و رویکرد مشخص در آن
• فقدان نمادسازی‌های اصیل مبتنی بر هویت ایرانی – اسلامی
• عدم توانایی پیاده‌سازی ارزش‌های راهبردی در فرم و قالب
• عدم توجه به مقوله زیبایی‌شناسی در شکل و ظاهر کالاهای فرهنگی و هنری
• توزیع فرهنگی؛ مسائل این دسته عبارتند از:
• بی‌عدالتی و مرکزگرایی در شبکه توزیع محصولات فرهنگی
• عدم وجود نهادهای اختصاصی متولی این امر
• عدم نظارت در توزیع فرهنگی
• مصرف فرهنگی؛ در این دسته شاهد مسائل ذیل هستیم:
• سطح پایین میزان مصرف محصولات و کالاهای فرهنگی؛ کالاها و محصولات فرهنگی، تنها 2% از هزینه‌های سبد مصرفی خانوار را شامل می‌شود.
• عدم هدفمندی در مصرف محصولات و کالاهای فرهنگی و حتی مصرف ناسالم
• بودجه‌ریزی نامناسب و نامتوازن

7)  برنامه ها و مسائل موجود

با توجه به آسیب‌شناسی و مباحثی که ذکر گردید، در ادامه به بررسی مهم‌ترین معاونت‌ها، بخش‌ها و نهادهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت مجزا خواهیم پرداخت.

7-1. فرهنگ عمومی

فرهنگ عمومی یکی از مهم‌ترین وجوه فرهنگ است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد و می‌توان آن را نقطه‌ی ثقل و کانونی تمام عرصه‌ی فرهنگ دانست. این مسئله در بیانات مقام معظم رهبری ^{مد ظله العالی} نیز به خوبی قابل فهم است. در منظومه‌ی فکری ایشان، فرهنگ عمومی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و به دو دسته‌ی کلی[20] ذیل تقسیم می‌گردد: 1) سبک زندگی، 2) ارزش‌ها و هنجارها

7-1-1. سبک زندگی

منظور از سبک زندگی، ویژگی‌های ظاهری و بارز و ظاهر است که تأثیرات آن در بلندمدت به نمایش در خواهد آمد و در حرکت‌های آینده یک ملت، تأثیر بسزایی دارد. در این حوزه به زندگی ایرانی و مختصات آن پرداخته می‌شود و مصادیق آن را می‌توان در جدول ذیل، مشاهده کرد.

سبک زندگی

v تشکیل خانواده و ازدواج کردن v سبک ازدواج کردن v تعداد فرزندان v زبانی ملی و بومی v نوع مسکن v نوع لباس v نوع خوراک

v نوع آشپزی v سفر و مسافرت کردن v نظافت و طهارت v الگوی مصرف v تفریحات v مسأله‌ی خط v مسأله‌ی کسب و کار

 

به جهت اهمیت سبک زندگی در حوزه‌‌ی فرهنگ عمومی، برخی از آمارهای مهم این حوزه را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد و سپس به برخی از مهم‌ترین مسائل این حوزه در قالب جداول چهارگانه عوامل، راهبردها، راهکار و بازه زمانی و مجری خواهیم پرداخت.

وضعیت موجود برخی از حوزه‌های سبک زندگی:

• ۶ ساعت و نیم، زمان اوقات فراغت مردم در روزهای تعطیل و در آخر هفته‌ها؛
• 1 ساعت و 4 دقیقه، سرانۀ روزانه حضور در ‌شبکه های اجتماعی[21]؛
• نسبت هزینه‌های تفریحی و فرهنگی از کل مصرف فردی در سال‌های 79، 80، 81 و 82، به ترتیب برابر با 3.22، 3.66، 3.64 و 3.8 درصد بوده است[22]؛
• مدیریت زمان روزانه توسط مردم: ١١ ساعت و ٤٢ دقیقه به رسیدگی و خودمراقبتی (شامل خوابیدن، خوردن و آشامیدن، مراقبت‌های بهداشتی-پزشکی، سفرهای مرتبط با خودمراقبتی و …)، ٤ ساعت و ١٣دقیقه به فرهنگ، فراغت، رسانه‌هاي گروهي، تمرين‌هاي ورزشي (شامل بازدید از رویدادهاي/ مکان‌های فرهنگی، تفریحی و ورزشی، سرگرمی‌ها، شرکت در ورزش‌ها، استفاده از رسانه‌هاي گروهي، مطالعه در اوقات فراغت، تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو، سفر مرتبط با فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهي و تمرين‌هاي ورزشي و …) ٢ ساعت و ٥١ دقیقه به خدمات خانگي بدون مزد براي اعضاي خانوار و خانواده (شامل تهیه و آماده کردن غذا، تمیز کردن خانه، خرید کردن برای اعضای خانوار، نگهداری از گل و گیاه و حیوان خانگی و …) ١ ساعت و ٣٧ دقیقه به معاشرت، ارتباط، مشاركت اجتماعي و آداب و رسوم ديني (صحبت‌ كردن، شركت در رويدادهاي اجتماعي/ فرهنگي جامعه، نقش داشتن در مسئولیت‌های مربوط به شهروندي، آداب و رسوم ديني، سفر تفریحی-زیارتی و …) ٢ دقیقه به کار داوطلبانه کارهای بدون مزد[23]؛

برخی از مسائل حوزه سبک زندگی:

1) ضعف حکمرانی سبک زندگی (بی‌برنامگی و حتی گرایش ساختاری به سبک زندگی غربی)

عوامل	راهبردها	راهکارها	بازه زمانی و مجری
1) ضعف حکمرانی رسانه و فضای مجازی در حوزه سبک زندگی	تحول حکمرانی فضای مجازی مبتنی بر برنامه‌ی جامع سبک زندگی	تشکیل رصدخانه سبک زندگی کشور بر مبنای داده‌کاوی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد، شورای عالی انقلاب فرهنگی
		پایش و نظارت بر خدمات و محصولات سبک زندگی با رویکرد پنجره واحد	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی
	تولید و ترویج نمادهای سبک زندگی اسلامی در رسانه‌ها با همکاری نهادهای فرهنگی، تبلیغی و رسانه‌ای	ایجاد کمپانی‌های ملی و بین‌المللی بزرگ رسانه‌ای و سینمایی با نگرش هویت تمدنی و با تمرکز بر سبک زندگی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
2) الگوی نامناسب زیست شهری، مسکن و معماری	تغییر الگوی طراحی و ساخت مسکن با رویکرد بوم‌گرایی و خانواده‌محوری	برگزاری مسابقه بزرگ معماری بومی ایرانی برای طراحی پروژه مسکن دولت	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت مسکن و شهرسازی
		طراحی، ساخت و نامورسازی حداقل یک شهر الگو به مثابه مسکن و شهرسازی ایرانی اسلامی	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت مسکن و شهرسازی
		الزام ابتنای طرح‌های ملی مانند مسکن، ازدواج و … بر مؤلفه‌های سبک زندگی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان برنامه و بودجه
		الگوسازی و برجسته‌سازی فضاها، الگوها و شخصیت‌های محلی به منظور ترویج سبک‌های متنوع زندگی در محلات	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور

 

2) ضعف در تولید و ارائه‌ی الگو و محصولات و خدمات سبک زندگی ایرانی اسلامی

عامل	راهبرد	راهکارها	بازه زمانی و مجری
ضعف واحدهای تولیدی و خدماتی فعال در حوزه سبک زندگی	هدایت، حمایت و نظارت بر جریان کسب و کارهای فعال در حوزه سبک زندگی	خلق شخصیت‌های (کاراکتر) قهرمان و ایجاد چرخه بین‌المللی صنایع فرهنگی و رسانه‌ای برای آنها	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
		خلق زنجیره‌ی بزرگ صنایع فرهنگی با محوریت هویت ایرانی و سبک زندگی ایرانی اسلامی	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صمت
		ایجاد جریان‌های بزرگ نوآوری اجتماعی و زیست‌بوم‌های اثربخش در حوزه‌های سبک زندگی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صمت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

3) اختلال در توزیع و بازارسازی الگوها، محصولات و خدمات سبک زندگی

عوامل	راهبردها	راهکارها	بازه زمانی و مجری
1) رهاشدگی واردات محصولات و خدمات فرهنگی و سبک زندگی	نظارت بر واردات محصولات، خدمات فرهنگی و سبک زندگی	افزایش تعرفه و حقوق ورودی محصولات سبک زندگی دارای مشابه داخلی با کیفیت	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور اقتصاد و دارایی
		استانداردسازی، نامورسازی، طبقه‌بندی کیفی و محتوایی و الزام همه واردکنندگان به درج شناسه‌های فرهنگی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
2) کمبود حلقه‌های میانی اثربخش و نهادهای میانجی‌گر (عدم برخورداری از جبهه‌ی گسترده، قدرتمند و جهادی در حوزه‌های گوناگون سبک زندگی)	به میدان آوردن و فعال‌سازی مردم، نهادهای مردمی و جریان‌ها و حلقه‌های میانی به ویژه بدنه گسترده‌ی زنان، برای جهاد هوشمندانه و همه‌جانبه در حوزه سبک زندگی (راهبرد بیانیه گام دوم انقلاب)	تمرکززدایی از برنامه‌ها و اعتبارات فرهنگی هنری و حرکت به سوی حکمرانی محله‌محور و مسجدپایه	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
		راه‌اندازی گذرها (راسته‌ها)، بازارها و کسب و کارهای محلی و ملی مولد سبک زندگی اسلامی ایرانی (باغ ملی‌های فرهنگی)	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
3) ضعف در کسب بازارهای جهانی خدمات و محصولات سبک زندگی	گسترش بازار جهانی محصولات و خدمات سبک زندگی ایرانی اسلامی	ایجاد بازارهای مجازی بزرگ بین‌المللی در ایران و در کشورهای همسایه	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت امور خارجه
		برگزاری نمایشگاه (اکسپوها) با محوریت سبک زندگی ایرانی اسلامی و سبک های زندگی محور مقاومت	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت امور خارجه
		ایجاد شهرهای خلاق	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت مسکن و شهرسازی
4) گران بودن محصولات سبک زندگی مطلوب (پوشاک، تغذیه، و …)	ایجاد زنجیره‌ها و چرخه‌های قدرتمند صنایع فرهنگی حول محور سبک زندگی ایرانی اسلامی	کاهش هزینه تبلیغات محصولات و خدمات سبک زندگی ایرانی-اسلامی ارزان و باکیفیت	کوتاه‌مدت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری‌ها
		حمایت ویژه برای تولید داخلی برخی محصولات و خدمات سبک زندگی مهم (نظیر چادر)	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صمت

 

4) مواجهه‌ی منفعلانه با سبک زندگی غربی و ضعف سواد مصرف محصولات و خدمات سبک زندگی

عامل	راهبرد	راهکارها	بازه زمانی و مجری
ناآگاهی والدین، رسانه‌ها و مربیان از پیامدهای هرج و مرج سبکی و رواج خرده فرهنگ‌های دیجیتال	افزایش سواد رسانه‌ای و مقاومت فرهنگی با همکاری نهادهای فرهنگی تبلیغی و رسانه‌ای	برگزاری دوره‌های سواد رسانه‌ای	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش
		استفاده از نظام تبلیغ سنتی، تربیت مدرسه و نظام فرهنگی دانشگاه در اشاعه مهارت‌های زندگی سالم با همکاری نهادهای فرهنگی و دینی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش
		الزام صرف 25درصد اعتبارات فرهنگی و مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دولتی در عرصه سواد رسانه‌ای و مجازی و مصون‌سازی کاربران و مخاطبان از آسیب‌های سوء‌مصرف کالا و خدمات فرهنگی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صمت
		الزام دولت و نظام اداری کشور به تطبیق ساعات و محیط‌های کار با ارزش‌های سبک زندگی ایرانی – اسلامی	میان‌مدت؛ سازمان ادارای و استخدامی

 

5) شکل‌گیری جنبش‌های سبک زندگی شبکه‌ای

عامل	راهبرد	راهکارها	بازه زمانی و مجری
1) ضعف حکمرانی شبکه‌های اجتماعی (رهاشدگی)	مدیریت خرده فرهنگ‌های دیجیتالی	رصد مداوم شبکه‌وندها و سبک زندگی آن‌ها	میان‌مدت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
		مدیریت موثر خدمات و محتوای فضای مجازی	بلندمدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
2) تغییر گروه‌های مرجع و شکاف نسلی	تحول نظام مرجعیت اجتماعی	تدوین قوانین برای ارتقای مسئولیت اجتماعی چهره‌های محبوب	کوتاه‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش
		ساماندهی فعالیت چهره‌های محبوب در شبکه‌های اجتماعی	میان‌مدت – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی فضای مجازی
3) مواجهه منفعلانه با کانون‌های ضد معنویت/هویت و تبدیل شدن یا تنزل آن‌ها به پدیده امنیتی	برون‌گرایی فعال و ایجاد جنبش‌های اجتماعی برون‌گرا معطوف به سبک زندگی	محور شدن در جریان‌های اعتراضی جنبشی در حوزه سبک زندگی در جهان (مبارزه با اسراف و اصلاح الگوی مصرف، نئولیبرالیزم، فساد، فروپاشی خانواده، تهدید محیط زیست) و خلق جنبش‌های اجتماعی نوآورانه و پیشتازانه	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
		ایجاد جریان رسانه‌ای قدرتمند برون‌گرا در حوزه سبک زندگی، با میدان دادن به جریان‌های مردمی رسانۀ انقلاب و ایجاد بازیگران بزرگ میدان تولید و توزیع با بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه‌ای تبلیغی همراه بین‌المللی	میان‌مدت؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

 

برنامه‌های تحولی حوزه سبک زندگی:

• تغییر رویکرد و نگرش به سبک زندگی به مثابه «امری هزینه‌بر» به نگاهی «زیربنایی، پیشران و فرابخشی» (نگرش تمدنی)
• تغییر رویکرد از سیاست‌های فردگردا و توده‌ای به رویکردهای خانواده‌محور، محله‌محور و مسجدگرا
• تغییر رویکرد از درون‌گرایی انفعالی و تدافعی به برون‌گرایی فعال (تعامل با فرهنگ‌های نزدیک، نقد فعالانه غرب و …)
• تغییر رویکرد از بازار آزاد، رها، مصرف‌زده و تجمل‌گرا در صنایع فرهنگی و خدمات سبک زندگی به مدیریت هوشمند چرخه‌ی تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات سبک زندگی
• تغییر رویکرد از دولتِ ناظر، کنترل‌گر، محدودساز و ممیزی‌ساز به دولت تشویق‌کننده، حمایت‌کننده و هدایت‌کننده‌ی اقشار گوناگون مردم و نهادهای مردمی به کشنگری فعال و گسترده و فرامرزی
• تغییر نگرش از نگاه فنی به فضای مجازی به عنوان مهم‌ترین زیستگاه اثرگذار بر سبک زندگی به نگاه محتواگرا

7-1-2. ارزش‌ها و هنجارها

منظور از ارزش‌ها و هنجارها، اموری هستند که همانند سبک زندگی، ملموس و محسوس نیستند اما آنها نیز تأثیر بسزایی در آینده یک ملت دارند. با این تفاوت که برخلاف سبک زندگی، تأثیرات آنها فوری و محسوس است. ارزش‌ها و هنجارهای نام‌برده توسط مقام معظم رهبری را می‌توان در جدول ذیل مشاهده نمود.

ارزش‌ها و هنجارها

v انضباط اجتماعی v وجدان کاری v نظم و برنامه‌ریزی v ادب اجتماعی v توجه به خانواده v رعایت حق دیگران v رعایت کرامت انسان v احساس مسئولیت v اعتماد به نفس ملی v شجاعت شخصی و ملی v قناعت v امانت v درستکاری v حق‌طلبی v زیبایی‌طلبی v نفی مصرف‌زدگی v عفت v احترام و ادب به بزرگترها (والدین، معلم و …) v اهل صبر و حلم و استقامت v اهل توکل v اهل تواضع v بدبین نبودن نسبت به هم v بی‌تفاوت نبودن نسبت به احوال یکدیگر v اهل خردورزی بودن v اهل اسراف نبودن v عدم رواج خشونت در بین نوجوانان و جوانان v مسئولیت‌پذیری v اهل کار جمعی بودن v داشتن روحیه انسجام و اتحاد اسلامی v اهل کنجکاوی بودن و میل به تحقیق داشتن v اهل ساده‌زیستی بودن

v عدم حرص و افزون‌طلبی v وقت‌شناسی v عدم عافیت‌طلبی v حس منفعت‌جویی گروهی و جمعی یک ملت v مهمان‌دوستی v احس عزت و استقلال در برابر ابرقدرت‌های عالم v خودباوری v عدم برتر دیدن دیگران نسبت به خود v همت بلند داشتن v اهل مطالعه و کتابخوانی v اهل صفا و یک‌‎رنگی v اهل ترحم کردن به یکدیگر v احساس امنیت کردن v تن به کار دادن و دوری از تنبلی v گرایش به دین v افزایش همکاری v اتقان و سلامت در کار (استحکام در آنچه که تولید می‌کنیم) v تزریق امید به دیگران v امید به آینده داشتن v باورها، اعتقادات و ایمان v عادات v اهل قانون‌گرایی v اهل تعاون اجتماعی v داشتن آرمان v عدم تجمل‌گرایی v اجتناب از اذیت کردن دیگران v رفتار ما در محیط‌های گوناگون (کار، دانشگاه، مدرسه، ورزش، رسانه و …) v رفتار در فعالیت سیاسی v رفتار با افراد گوناگون (والدین، دوست، دشمن، پلیس، رئیس، مرئوس و …)

پیش از پرداختن به برنامه‌های مورد نظر در حوزه فرهنگ عمومی باید به این مسئله اشاره داشت که شورای فرهنگ عمومی که متولی اصلی این حوزه می‌باشد، در سال‌های اخیر، عملکرد بسیار ضعیفی داشته است و حتی تشکیل جلسات آن نیز به صورت منظم صورت نگرفته است. این در حالی است که می‌توان گفت براساس موارد مذکور و با توجه به بررسی منظومه‌ی فکری امامین انقلاب، فرهنگ عمومی سهم بسیار مهمی در عرصه‌ی فرهنگ دارد و باید مرکز توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باشد و حتی سایر برنامه‌ها و بخش‌های وزارت نیز با توجه به این حوزه، مورد برنامه‌ریزی و سیاستگذاری قرار گیرند.

با توجه به موارد مذکور و اهمیت بسیار بالای فرهنگی عمومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، نیازمند برنامه‌ریزی و اقدام در جهت اصلاح و اعتلای فرهنگ عمومی در موارد ذیل هستیم:

• تسلیم در قوانین، مقررات اجتماعی و نظم عمومی و تقویت روحیه مشارکت سازنده
• مبارزه خردمندانه با خرافات و عقاید بی‌پایه به نام دین یا غیر آن
• اشاعه‌ی روحیه‌ی خوش‌بینی و امید به آینده در میان مردم
• اصلاح الگو و سبک ازدواج و تشکیل خانواده
• احیای زبان فارسی و مبارزه با ترویج عمومی و جایگزینی زبان‌های بیگانه
• تقویت و حمایت از زبان‌ها و گویش‌های متکثر بومی و منطقه‌ای در کنار زبان فارسی
• تبلیغ فضیلت‌هایی نظیر ایثار و دیگرخواهی و مبارزه‌ی عملی و مؤثر با روحیه‌ی خودخواهی
• تقویت روحیه‌ی وجدان کاری و قناعت پیشگی
• توسعه‌ی اخلاق و دین‌مداری
• تحکیم روحیه‌ی اعتماد به نفس و خودباوری
• تقویت مظاهر وحدت و همبستگی نظیر باورها و آداب دینی، خرده‌فرهنگ‌ها و نمادهای ملی ایرانی
• الگونمایی پیرامون موضوعاتی نظیر نحوه و الگوی مصرف، پوشش و آراستگی شهروندان
• تلاش در جهت احیای آداب و سنن پسندیده ملی و دینی برای بازسازی معنوی جامعه و تقویت مفاهیم و ارزش‌هایی چون تکریم بزرگان، صله ارحام، قرض‌الحسنه، وقف و نظایر آنها.
• و …

7-2. امور هنری

یکی از مهم‌ترین و شاید بتوان‌گفت بزرگترین معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور هنری است که دارای چهار بخش می‌باشد که عبارت است از: دفتر هنرهای تجسمی، دفتر امور موسیقی، اداره کل هنرهای نمایشی و دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری. بر همین اساس در اینجا به چهار بخش ذیل یعنی هنرهای تجسمی، تئاتر، امور سینمایی و سمعی و بصری و موسیقی خواهیم پرداخت.

7-2-1. هنرهای تجسمی

وضعیت موجود:

• رهاسازی و عدم نظارت جدی و مستمر بر گالری­ها
• عرضه­ی تولیدات ضدارزش، ایجاد محیط مساعد برای توسعه و تعمیق حیاءزدایی، کشف حجاب و هجو ارزش­ها
• تبدیل بسیاری از گالری و نگارخانه­ها به پاتوق ضدانقلاب یا جریان فرهنگی معارض انقلاب اسلامی
• اعطای فرصت و کمک به هنرمندان ناهمسو با انقلاب اسلامی و سلب این فرصت از هنرمندان همسو با انقلاب
• بهره نبردن از ظرفیت بالقوه هنرهای تجسمی برای ارتباط آن با صنعت و طراحی صنعتی
• عدم استفاده از فضاهایی بالقوه در کشور از جمله مساجد و مدارس برای برگزاری نمایشگاه، توزیع آثار و دیده شده آثار هنرمندان انقلابی برای عموم مردم
• عدم ارتباط مدیران فرهنگی با هنرمندان انقلابی
• نبود فضایی مناسب برای ارتباط دهی هنرمندان انقلابی با یکدیگر
• برگزاری رویدادهای همسو با حراجی­های خارجی، بی نسبت با هنر و هنرمند انقلابی
• چهره­سازی از هنرمندان متعلق به جبهه­ی فرهنگی معارض انقلاب اسلامی
• بی توجهی به هنر متعهد و هنرمندان انقلابی
• برگزاری رویدادهای منجر به چهره­سازی از عناصر غیرانقلابی

برنامه‌ها:

• برقراری عدالت و حمایت از محصولات تولیدی این عرصه در کنار سایر حوزه‌های هنری و هم‌چنین توجه خاص به هنرمندان شهرستانی و مناطق دورافتاده
• ارائه‌ی آموزش‌های لازم در حوزه‌های مختلف هنری
• کاهش واردات محصولات مشابه صنایع دستی داخلی و حمایت از محصولات تولیدی داخلی
• کاهش هزینه‌ی تمام شده محصولات صنایع دستی داخلی به واسطه‌ی حمایت از تولیدکنندگان
• مسئله‌محور کردن تولیدات هنرهای تجسمی و صنایع دستی براساس نیازهای جامعه و ذائقه‌ی ایرانی
• بهبود شرایط شغلی و معیشتی هنرمندان این حوزه
• اعطای تسهیلات حمایتی به افراد و کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی به واسطه شیوع ویروس کرونا
• افزایش تعداد افراد تحت پوشش بیمه‌ای از بین هنرمندان و صنعتگران این حوزه
• اجرای قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب 1396
• معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی و کارگاه‌های تولیدی این حوزه
• تقویت هنرمندان متعهد این عرصه در رده‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری
• حمایت از برپایی مسابقات و نمایشگاه‌های فصلی و موضوعی در حوزه صنایع دستی، عکس، کاریکاتور، نقاشی و …

 

تکالیف کمی معاونت هنری در حوزه هنرهای تجسمی در سال 1400:

• پيش بيني تعداد نمايشگاه هاي هنرهاي تجسمي 1400

در سال پايه1393 تعداد نمايشگاه هاي هنرهاي تجسمي 2830 نمايشگاه بوده است . پيش بيني تعداد نمايشگاه هاي هنرهاي تجسمي در سال 1400، 5295 نمايشگاه مي باشد.

 

7-2-2. هنرهای نمایشی

وضعیت موجود:

• مبهم بودن جایگاه هنر تئاتر در بدنه فرهنگی کشور
• عدم توجه لازم به تاثیر سیاست‌های مالی و فرهنگی در حوزه تئاتر
• کمبود سالن‌های استاندارد نمایشی
• گرانی بلیت و خدمات تئاتری
• عدم مشارکت مردمی در عرصه هنرهای نمایشی
• نبود اولویت‌بندی و نیاز‌سنجی (آموزش، مخاطب، هنرمند، اثر، مدیر، پژوهش)
• عدم ساماندهی جهت پرورش و تربیت هنرمندان فعال در حوزه هنرهای نمایشی
• عدم توجه هنرمندان مجرب و حرفه‌ای به موضوعات دینی، ارزشی و فرهنگی
• توجه و تقلید هنرمندان حوزه هنرهای نمایشی به آثار غربی در مقایسه با آثار ایرانی و شرقی
• اعطای مجوز به آثار دارای زاویه با انقلاب اسلامی، اخلاق و ارزش­ها

از 70 اثر رصد و تحلیل شده؛ 29 نمایش به تخریب انقلاب و ترویج سکولاریسم، 51 نمایش القای ناامیدی، 25 نمایش مروج قانون گریزی و نمایش ناکارآمدی نهادها و 39 نمایش ترویج‌کننده­ی سبک زندگی غیراسلامی ایرانی بوده­اند.

• اعطای فرصت بالندگی و مجوز به آثار هنرمندان مشهور اما معارض انقلاب اسلامی
• ترویج دیالوگ های رکیک و وقیحانه در نمایش نامه های ضعیف و بی محتوا
• شکل گیری نوعی فضایی ملوک الطوایفی در حوزه تئاتر
• عدم برخورداری تولیدات تئاتر ایران از استاندارد های نمایشی در مقایسه با تولیدات خارجی
• عدم حضور حرفه ای و مستمر گونه های نمایش ملی و مذهبی در مجامع بین المللی
• تلاش برای قبح‌زدایی و حیاءزدایی
• قبح‌زدایی از کشف حجاب در قالب استفاده از موی مصنوعی
• انحراف و ابتذال در تالارها و تماشاخانه­های خصوصی
• حیاءزدایی از همجنسگرایی در قالب اعطای مجوز به آثار
• ترویج سکولاریسم، سبک زندگی غربی، سیاه نمایی، تمجید زنان بی حیاء
• عدم حمایت از گروه­های نمایشی جوان، متعهد و انقلابی و دارای مزیت حرفه­ای
• عدم حمایت مستمر از تولید نمایشنامه­های ارزشی و منطبق با ارزش­های انقلاب اسلامی
• احیای نمادهای ابتذال در «تئاتر آزاد» در قالب بازخوانی ترانه­های مبتذل، رقص و حرکات بدن
• عدم توجه لازم به نمایش های سنتی

برنامه‌ها:

• توجه به مطالبات اهالی تئاتر و حل مسائل صنفی از طریق خانه تئاتر
• فرهنگ‌سازی در راستای فعال‌سازی ظرفیت تئاتر در کشور براساس آمایش سرزمینی و محوریت تئاترهای بومی و محلی در اقصی نقاط کشور به واسطه‌ی احداث سالن‌های نمایش تئاتر در سراسر کشور و هم‌چنین حمایت از گروه‌های نمایشی شهرستان‌ها
• سامان‌بخشی به جشنواره‌های موضوعی، منطقه‌ای و سراسری تئاتر
• تقویت نهادهای صنفی و خصوصی نمایش
• اعطای مجوز و ایجاد ظرفیت رسمی برای تعزیه، شاهنامه‌خوانی، نقالی و … در قالب تشکیل صنف
• بهینه‌سازی ظرفیت‌های نظارت بر محتوا و اجرا در راستای صیانت از فرهنگ ایرانی – اسلامی
• هدفمند نمودن ظرفیت تئاتر در حوزه کودک و نوجوان در قالب‌های آموزشی و مهارتی و تخصیص اعتبارات ویژه به هنرمندان فعال در این حوزه از طریق همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
• سیاستگذاری در راستای تقویت و حمایت از گروه‌های نمایش آیینی، مذهبی، سنتی و بومی و هم‌چنین نمایش‌نامه‌های با موضوعات و مباحث محوری و کلیدی چون عدالت، مقاومت، تحکیم خانواده و …
• هماهنگی با دستگاه‌های ذی‌ربط جهت تقویت گروه‌های نمایشی مدارس، دانشگاه‌ها و …
• حمایت از تألیف، چاپ و انتشار متون نمایش‌نامه‌های فاخر ایرانی
• تقویت نمایش‌نامه‌نویسی به واسطه‌ی حمایت از فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی

 

تکالیف کمی معاونت هنری در حوزه هنرهای نمایشی در سال 1400:

• پيش بيني تعداد عناوين نمايش هاي اجراء شده 1400

در سال پايه 1393 تعداد عناوين نمايش هاي اجراء شده 4993 عنوان بوده است . پيش بيني تعداد عناوين نمايش هاي اجراء شده در سال 1400 ، تعداد6626  عنوان مي باشد.

 

• پيش بيني تعداد تماشاگران نمايش هاي اجراء شده 1400

در سال پايه 1393 تعداد تماشاگران نمايش هاي اجراء شده 2228 هزار نفر بوده است . پيش بيني تعداد نمايش هاي اجراء شده در سال 1400 تماشاگران 3353 هزار نفر مي باشد.

7-2-3. سینما

وضعیت موجود:

• عدم برنامه‌ریزی صحیح برای مخاطب‌سازی و توجه به علائق مخاطبان
• وجود مفاسد در سیستم توزیع در سینما و خارج از سینما
• کمبود سالن‌های سینما با توجه به پراکندگی جنس و جمعیت
• عدم برنامه‌ریزی صحیح برای اکران فیلم در خارج از کشور
• بد سلیقگی و شورای پروانه ساخت و شورای پروانه نمایش
• تولید فیلم­های ضدارزش، غیرانقلابی و غیراخلاقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد
• از 77 فیلم رصد و تحلیل شده؛ 59 فیلم مروج سبک زندگی غیراسلامی ایرانی و تخریب کننده­ی انقلاب اسلامی، 61 فیلم ارائه‌کننده­ی تصویر مثبت از زن بی حیاء، 50 فیلم سیاه نما و ناامیدکننده، 60 فیلم مروج وادادگی و تحقیرملی، 55 فیلم القاءکننده­ی واگرایی دینی و ملی و قانون‌گریزی و نمایش ناکارآمدی نهادها بوده­اند (سال97).
• عدم اتخاذ موضع شفاف و برخورد در برابر فعالیت محکومین امنیتی و چهره­های سینمایی همسو با اهداف دشمنان
• اثرگذاری زیاد جشنواره‌های خارجی بر تولیدات سینمایی داخلی
• اعطای کمک­های مالی به تولیدات سینمایی ناهمسو با انقلاب اسلامی و همچنین اعطای کمک­های مالی به خانه­ی سینما که فاقد وجاهت قانونی بوده و معدل فعالیت­های آن در جبهه­ی فرهنگی معارض انقلاب اسلامی دیده می­شود.
• عدم نظارت و رهاسازی ارائه­کنندگان فیلم و سریال­های خارجی (VOD)
• عدم برخورد با رفتارهای ساختارشکنانه­ی برخی مدیران
• وجود سرمایه گذاری مشکوک در تولیدات سینمایی
• کارگردان محوری در تولیدات سینمایی
• عدم باز پرداخت وام و تسهیلات اعطایی به تولید کنندگان سینمایی
• وابستگی مالی سینمای کشور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
• ناکارآمد بودن قانون کپی رایت
• وجود نگاه های سیاسی و بعضا مخالف آرمان های انقلاب در جشنواره فجر

برنامه‌ها:

• استقرار عدالت و افزایش و تقویت زیرساخت‌های لازم در حوزه سینما براساس آمایش سرزمینی و دوری از مرکزگرایی و تمرکزگرایی
• حل مسائل و مشکلات صنفی اهالی سینما از طریق برون‌سپاری و کارآمدسازی خانه سینما در حل مشکلات آنها اعم از بیمه، امنیت شغلی و دستمزد، ثبت صنوف مختلف سینما در وزارت فرهنگ و کار
• اختصاص یارانه فرهنگی در سبد مصرفی خانوارها جهت حمایت و تقویت تولیدات سینمایی هدفمند و متناسب با سیاستگذاری‌های فرهنگی و آشتی دادن خانواده‌ها با سینما از طریق بازسازی اخلاقی این حوزه
• بهینه‌سازی و چابک‌سازی سازمان سینمایی کشور
• برنامه‌ریزی جهت رشد و ارتقای جشنواره‌های سینما حقیقت، سینما تجربه، فیلم عمار و …
• فعال‌سازی جشنواره‌های نوین اعم از جشنواره‌ی تاریخ ایران، تاریخ انقلاب، مقاومت
• سرمایه‌گذاری ویژه در راستای نظام‌مند نمودن فیلم کودک و نوجوان در قالب سازمان سینمایی کودک و نوجوان
• سرمایه‌گذاری ویژه در راستای نظام‌مند نمودن فیلم حوزه زنان مبتنی بر هویت ایرانی – اسلامی در قالب سازمان سینمایی زنان ایران اسلامی
• نظارت، ارزیابی و مدیریت ظرفیت نمایش خانگی در نسبت با حوزه سینما و عرصه‌ی اجتماعی
• فعال‌سازی ظرفیت‌های هنری ناب و به دور از فضاهای سیاست‌زده جهت بازدهی در حوزه سینما
• اختصاص تسهیلات حمایتی از افراد و مجموعه‌های آسیب‌دیده فعال سینما در ایام کرونا
• صیانت قانونی از تولیدات سینمایی جهت مقابله با عدم انتشار نسخه‌های غیر رسمی فیلم‌های در حال اکران
• تقویت ظرفیت‌های بومی جهت فعال‌سازی وجوه فرهنگ ملی در حوزه‌ی سینما
• ایجاد زمینه فعالیت و مشارکت تمامی افراد و گروه‌های متخصص در تولید محصولات سینمایی
• احداث سالن‌های کوچک سینما در تمامی شهرهای کوچک و بزرگ کشور
• استفاده از بازارهای بین‌المللی خصوصا در کشورهایی که از نظر فرهنگی با کشور ایران، نزدیکی بیشتری دارند جهت عرضه‌ی تولیداتی سینمایی ایران در آن کشورها با هدف اشاعه‌ی فرهنگ ایرانی – اسلامی
• ایجاد زمینه‌های تولید فیلم توسط تهیه‌کنندگان کشورهای دیگر در ایران با توجه به شرایط فرهنگی، تاریخی و اقلیمی ایران
• نوسازی تجهیزات و لوازم ضروری فیلم‌سازی
• بازسازی سالن‌های سینما متناسب با فناوری پیشرفته روز و تجهیز آنها به سیستم‌های نوین صوتی و پرده‌های جدید نمایش
• تقویت دانش فنی فیلم‌سازی از طریق دستیابی به فناوری پیشرفته و اصلاح نظام آموزشی در دانشکده‌های امور سینمایی
• حمایت از فیلم‌سازان و تولیدکنندگانی که در زمینه مباحث محوری نظیر عدالت، مقاومت، تحکیم خانواده و اخلاق عمومی اقدام می‌نمایند.
• تقویت نشریات تخصصی فاخر در حوزه سینما و هنر جهت ارتقاء سطح نقد سالم
• برقراری عدالت در توزیع یارانه‌ها، امکانات، وام و سایر تسهیلات برای تهیه‌کنندگان و فیلم‌سازان

تکالیف کمی در حوزه سینما در سا ل 1400:

• پيش بيني عناوين فيلم هاي سينمايي توليد شده 1400

در سال پايه 1393 فيلم هاي سينمايي توليد شده 97 فيلم بوده است . پيش بيني توليد فيلم سينمايي تا سال 1400، 112فيلم مي باشد .

• پيش بيني تعداد عناوين فيلمهاي اكران شده 1400

در سال پايه 1393 تعداد فيلم هاي سينمايي ايراني و خارجي اكران شده 66 فيلم بوده است . پيش بيني عناوين فيلمهاي اكران شده سينمايي ايراني و خارجي تا سال1400، 88 فیلم می باشد.

• پيش بيني تعداد تماشاگران فيلم هاي سينمايي 1400

در سال پايه 1393 تعداد تماشاگران فيلم هاي سينمايي 1420000 نفر بوده است . پيش بيني تعداد تماشاگران فيلم هاي سينمايي تا سال1400، 17155000 نفر می باشد.

• پيش بيني تعداد سالن هاي سينما 1400

در سال پايه 1393 تعدادسالن هاي سينما 325 سالن بوده است . پيش بيني تعداد سالن هاي سينما در سال 1400، تعداد 381 سالن مي باشد .

• پيش بيني تعداد سالن هاي سينما 1400

در سال پايه 1393 ظرفيت سالن هاي سينما 118170 صندلي بوده است . پيش بيني تعداد صندلي هاي سينما در سال 1400 تعداد149524 صندلي سينما مي باشد .

• پيش بيني تعداد جوايز فيلم هاي ايراني در مجامع جهاني 1400

در سال پايه1393  تعداد جوايز فيلم هاي ايراني در مجامع جهاني 234 جايزه بوده است . پيش بيني تعداد جوايز فيلم هاي ايراني در مجامع جهاني در سال1400، 296 جایزه می باشد.

• پيش بيني تعداد كل فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي 1400

در سال پايه 1393 تعداد كل فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي 311 فيلم بوده است. پيش بيني تعداد كل فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي در سال1400، 394 فیلم می­باشد.

• پيش بيني شمارگان فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي1400

در سال پايه 1393 شمارگان فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي 18555000 فيلم بوده است .

پيش بيني شمارگان فيلم هاي عرضه شده در شبكه نمايش خانگي در سال 1400، 55404000 فيلم مي باشد.

• پيش بيني سرانه فيلم هاي سينمايي توليد شده 1400

در سال پايه 1393 پيش بيني سرانه فيلم هاي سينمايي توليد شده ( عنوان هر يك فيلم به يك ميليون نفر) 2/1 فيلم بوده است پیش بيني سرانه فيلم هاي سينمايي توليد شده در سال1400، 6/1 فیلم می باشد.

• پيش بيني سرانه صندلي سينماي كشور1400

در سال پايه 1393 پيش بيني سرانه صندلي سينماي كشور ) صندلي به ازاي هر 620نفر (9%صندلي بوده، است. پيش بيني سرانه صندلي سينماي كشور در سال 1400، 2/1 صندلي مي باشد

• پيش بيني سرانه پرده سينما 1400

در سال پايه1393  پيش بيني سرانه پرده سينما (پرده براي هر  100000 نفر) پرده سينما بوده است . پيش بيني سرانه پرده سينما در سال1400، 4/12 پرده می باشد.

• پيش بيني سرانه تماشاگر سينما 1400

در سال پايه 1393 پيش بيني سرانه تماشاگر سينما( نفر بليط ( 17%تماشاگر سينما بوده است . پيش، بيني سرانه تماشاگر سينما در سال 1400، 40% پرده مي باشد.

7-2-4. موسیقی

وضعیت موجود:

• افزایش هولناک ورود گروه­های خارجی؛ ایجاد فضای غالب برای گونه­های وارداتی با حمایت برخی سفارت­خانه­های بیگانه
• عدم حمایت جدی از موسیقی شریف اقوام و موسیقی ردیف دستگاه ایران
• اعطای مجوز به گونه­های ضدتبلیغ موسیقی غربی به ویژه راک و متال
• ایجاد انحصار در خانه­ی موسیقی به عنوان مهم­ترین مرکز تولید بحران
• عدم حضور هنرمندان متعهد و انقلابی در شوراهای موسیقی
• عدم نظارت بر آموزشگاه­های موسیقی
• اعطای مجوز فعالیت به هنرمندانِ ایرانیِ ضدارزش ساکن خارج از کشور
• برگزاری رویدادهایی منجر به احیای هنر و هنرمندان پیش از انقلاب اسلامی
• اعطای مجوز به گروه­های موسیقایی و یا خوانندگان ترکیه­ای (که توسط جریان فاسد تهیه­کنندگان حاکم برموسیقی کشور در حال پیگیری است).
• غالب شدن شبکه­ی فاسدی از تهیه­کنندگان بر موسیقی کشور که به راستی علاوه بر ایجاد احساس نیاز کاذب، در فرسایش زبان فارسی و تغییر گنجینه­ی واژگان مخاطبین، از بسیاری محرمات و ادبیات مبتذل نیز قبح زدایی کرده و می­کنند.

برنامه‌ها:

• ضرورت تدوین سند راهبردی موسیقی ملی ایرانی با هدف صیانت از فرهنگ بومی و نشر ظرفیت موسیقی اصیل ایرانی و مقابله با هجمه‌ی موسیقی غربی در حوزه معنا و محتوا
• بهینه‌سازی و فعال‌سازی خانه موسیقی ایران براساس ضروریات زیر:
• ضرورت شکل‌گیری ظرفیت جدید مرکب از خانه شعر و ادبیات و خانه موسیقی ایران و سیاستگذاری در راستای فعال‌سازی موسیقی بومی و متناسب با هویت و فرهنگ ایرانی – اسلامی
• برنامه‌ریزی هدفمند جهت ذائقه‌سازی مثبت در بین آحاد جامعه
• قاعده‌مندسازی مرجع شدن خوانندگان براساس ضوابط طراحی شده از طریق اعطای مجوز و فعال نمودن ظرفیت‌های حمایتی
• نظام‌مند نمودن ضوابط حاکم بر اجرای کنسرت‌ها
• توجه و اهتمام بر توزیع مناسب و هدفمند بودجه و اعتبارات در حوزه موسیقی سنتی، پاپ و …
• انجام پژوهش‌های فرهنگی با هدف ترویج موسیقی اصیل با محتوای سازنده و مفید
• راه‌اندازی رویدادهای خاص در حوزه موسیقی و سرود در گستره جهانی و بین‌المللی براساس سرفصل‌های گفتمان انقلاب اسلامی مانند موسیقی مقاومت، صلح، عدالت و مبارزه با فقر، حمایت از مستضعفین و … در تقابل با موسیقی غرب‌گرا (فرهنگ متال، شیطان‌پرستی، گرافیتی خشن و …)
• فعال نمودن حوزه موسیقی به صورت بین‌المللی در دو محور کودکان و زنان با رویکرد حمایت از حقوق حقیقی کودکان و کرامت زنان براساس اصل انسانیت و نه جنسیت
• حمایت از موسیقی نواحی و محلی مناطق مختلف کشور
• ایجاد زمینه‌های لازم در راستای بهره‌مندی مناسب مطلوب همگان از انواع موسیقی با رعایت شرایط فرهنگی، بومی و دینی جامعه‌ی ایران
• برنامه‌ریزی جهت حفظ و اشاعه‌ی قطعات برجسته‌ی موسیقی ایرانی پس از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
• ایجاد آرامش خاطر برای موسیقی‌دانان و دست‎اندرکاران موسیقی از نظر تأمین نیازهای اولیه زندگی

تکالیف کمی معاونت امور هنری در حوزه موسیقی در سال 1400:

• پيش بيني تعداد آلبوم هاي موسيقي مجوز گرفته 1400

در سال پايه 1393 تعداد آلبوم هاي موسيقي مجوز گرفته 426 آلبوم بوده است . پيش بيني تعداد آلبوم هاي

موسيقي مجوز گرفته در سال ،4801400 آلبوم مي باشد .

 

• پيش بيني مجامع و جشنواره هاي موسيقي برگزرا شده1400

در سال پايه 1393 تعداد مجامع و جشنواره هاي موسيقي برگزار شده 13 رويداد بوده است . پيش بيني مجامع و جشنواره هاي موسيقي در سال 1400، 42 رويداد مي باشد.

 

• پيش بيني تعداد اجراي صحنه اي موسيقي 1400

در سال پايه 1393 تعداد اجراي صحنه اي موسيقي 3669 اجراء بوده است . پيش بيني تعداد اجراي صحنه اي موسيقي در سال 1400 ، تعداد 12939 اجراء مي باشد.

• پيش بيني تعداد سالن هاي كنسرت موسيقي1400

در سال پايه 1393 تعداد سالن هاي كنسرت موسيقي 59 سالن بوده است . پيش بيني تعداد سالن هاي كنسرت موسيقي در سال 1400 ، تعداد 110 سالن مي باشد.

7-3. قرآن و عترت

مقام معظم رهبری در محفل انس با قرآن کریم می­فرمایند: «برکات قرآن، برکات بی انتهایی است. در قرآن و با قرآن، عزت هست. قدرت هست ،پیشرفت هست، رفاه مادی هست، تعالی معنوی هست، گسترش فکر و عقیده هست، شادی و سکینه روح است».[24] به همین جهت بی‌توجهی به قرآن جامعه اسلامی را از مسیر تعالی و کمال دور خواهد نمود. معاونت قرآن و عترت به عنوان نهاد رسمی و تخصصی توسعه فرهنگ و فعالیت‌های قرآنی در دولت تحول  عهده‌دار وظیفه‌ ای سترگ خواهد بود. چراکه”مسلم است منافع بلندمدت جامعه اسلامی جز در سایه اسلام و قرآن” به نحو دیگری تامین نخواهد شد. فقط اسلام و قرآن می‌تواند جوامع بشری را به معنای واقعی تامین، و عدالت را برقرار کند و پاسخگوی نیازهای واقعی آنها باشد. از همین روست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم ضمن احصاء نظام مسائل حوزه قرآن و عترت، با تکیه بر تجارب نخبگانی این عرصه راهبردها و برنامه‌های عملیاتی خویش را برای رفع مسائل اساسی مذکور معطوف می نماید.

مسائل موجود:

• ضعف در معرفت ، باورمندی و التزام عملی به قرآن در ابعاد فردی و اجتماعی
• ضعف در انس با قرآن در بین اقشار مختلف مردم
• عدم توجه به حاکمیت قرآن در نظام مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور
• عدم توجه به توسعه فرهنگ و فعالیت‌های قرآنی در مهندسی فرهنگ و مدیریت فرهنگی کشور
• عدم هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی، موسسات و گروه‌های فعال غیردولتی
• معطل ماندن منشور توسعه فرهنگ قرآنی

 

برنامه‌ها:

• تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تعمیق معرفت و درس مفاهیم قرآنی
• ارتقای التزام عملی به قرآن در سطوح مختلف سبک زندگی اسلامی و ایرانی
• تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور
• ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی، موسسات و گروه‌های فعال غیر دولتی
• نگاشت نهادی منشور توسعه فرهنگ قرآنی و تعیین سهم عملیاتی برای دستگاه‌های متولی
• به روز آوری آمار و اطلاعات فعالیت‌ها و کنش گران عرصه فعالیت‌های قرآنی
• هماهنگی برای توسعه مهارتهای روان خوانی، صحیح خوانی و تدبر در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان
• هدایت جامعه نخبگانی قرآنی به ایفای نقش و راهبری فعالیت‌های قرآنی
• پیگیری مجّدانه تحقق منشور توسعه فرهنگ قرآنی
• پیگیری تشکیل جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سطح استانی
• مشارکت و هم افزایی با دستگاه ها، موسسات و گروه های فعال قرآنی همچون ائمه جمعه و جماعات، سازمان اوقاف و امور خیریه ، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه های علمیه، تشکلهای قرآنی مردم نهاد و..
• هدایت، حمایت و نظارت برفعالیت های قرآنی کشور
• فرهنگ سازی عمومی (منفعت آشتی با قرآن)
• توانمندسازی(فعالین و کنشگران عرصه‌های  مختلف فعالیت‌های قرآنی و ارتقاء آموزش های قرآنی)
• شبکه سازی ( دستگاه ها، موسسات و کنشگران رسمی و غیررسمی عرصه فعالیت‌های قرآنی)
• بهبود و تعالی سازمانی (معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)

تکالیف كمي معاونت قرآن و عترت )ع( در سال 1400:

• پيش بيني تعداد موسسات فرهنگي قرآن و عترت 1400

در سال پايه 1393 تعداد موسسات فرهنگي قرآن و عترت تعداد 620 مؤسسه بوده است . پيش بيني تعداد مؤسسات ، فرهنگي قرآن و عترت در سال1400، 2000مؤسسه مي باشد.

7-4. مطبوعات

وضعیت موجود:

• فقدان نظارت مستمر و جدی بر تولید محتوا
• متکی بودن نشریات به بودجه‌های حمایتی دولتی و گروه‌های خاص سیاسی
• عدم شفافیت در بودجه های حمایتی و انحصار آن در بخش کاغذ
• سطح پایین کیفیت کاغذ‌های تولید شده داخلی نسبت به نمونه خارجی
• الگوسازی­های نامناسب برای مردم و جوانان از مسیر مطبوعات در عرصه و حوزه­های مختلف
• حدافلی بودن بیمه، وضعیت مسکن و معیشت جامعه روزنامه‌نگاران و مطبوعاتی‌ها
• افزایش هنجارشکنی در مطبوعات به دلیل ولنگاری و محافظه­کاری
• قدیمی و فرسوده شدن صنعت چاپ
• ضعف شدید محتوای نشریات ارزشی از حیث ارئه افکار و ایده‌های نو
• فراوانی نشریات با گرایش‌های ورزشی و سینمایی در قیاس با سایر عناوین تخصصی مانند ادبیات داستانی، اجتماعی و فرهنگ عمومی
• عدم انتشار نشریات ارزشی به زبان‌های عربی و انگلیسی برای استفاده سایر ملل
• نبود ساز و کاری مردمی برای نظارت بر نشریات
• وابستگی زیاد صنعت چاپ به خارج از کشور
• سطح پایین کیفیت نشریات ارزشی
• ضعف مهارت‌های فنی و حرفه‌ای (گرافیک، صفحه‌بندی و…) در کادر نشریات ارزشی
• عدم وجود قوانین و مقررات مربوط به ساماندهی بازارهای غیر دولتی آگهی‌ها
• انحصارطلبی چند مؤسسه بزرگ مطبوعاتی در بخش توزیع
• بالا بودن قیمت نشریات کاغذی با توجه به توان خرید خانواده‌های ایرانی
• عدم نظارت بر نشریات زرد و افزایش چنین نشریاتی با توجه به سهل بودن دسترسی به این نشریات

برنامه‌ها:

• ترویج و تحکیم اصول اخلاق حرفه‌ای در کار مطبوعات و طراحی و تدوین نظام روزنامه‌نگاری جهت ایجاد فضای سالم مطبوعاتی
• توسعه، تقویت و حمایت از مطبوعات تخصصی در حوزه‌های مختلف
• تأمین عدالت فرهنگی با ایجاد زمینه برای رشد نیروهای با استعداد به منظور حضور در عرصه‌ی مطبوعات
• رشد سطح کیفی مطبوعات کشور جهت حضور در عرصه‌ی جهانی
• گسترش فضای نقد سالم در حوزه مطبوعات
• ایجاد زمینه برای افزایش شمارگان مطبوعات در کشور به منظور خودکفایی مطبوعات
• حمایت از گسترش نشریات محلی، استانی و منطقه‌ای
• گسترش آموزش‌ها و مهارت‌های مطبوعاتی به منظور ارتقای سطح کیفی مطبوعات
• حمایت از روزنامه‌نگاران (خبرنگاران، گزارشگران، نویسندگان و …) در گسترش اطلاع‌رسانی و نقد سالم عملکرد مسئولان و دستگاه‌های دولتی
• تثبیت و گسترش آزادی بیان و قلم در عرصه‌ی مطبوعات
• ایجاد امنیت شغلی و حمایت‌های قانونی برای کلیه دست‌اندرکاران مطبوعاتی
• گسترش حوزه نفوذ انجمن صنفی روزنامه‌نگاران با دور ساختن آن از فعالیت‌های سیاسی و غیر صنفی
• تقویت سطح معیشت و برخورداری مالی اهالی مطبوعات
• تلاش جهت حفظ و ارتقای شأن و منزلت روزنامه‌نگاران و خبرنگاران
• برطرف ساختن کمبودها، موانع و تنگناهای سخت‌افزاری مطبوعات از قبیل کاغذ، چاپخانه و لوازم چاپ
• تعامل مثبت با قوه قضاییه در جهت حفظ توأمان حقوق مطبوعات و منافع عمومی
• مقابله با انحصارهای بزرگ مطبوعاتی و ایجاد شرایط برابر رقابتی
• بازنگری و به روز رسانی قانون مطبوعات و افزایش نظارت بر عملکرد اهالی مطبوعات

تکالیف کمی معاونت هنری در حوزه مطبوعات در سال  1400

• پيش بيني عناوين نشريات منتشر شده 1400

در سال پايه 1393 تعداد عناوين نشريات منتشر شده 6327 عنوان مي باشد . پيش بيني عناوين نشريات قابل انتشار، در سال1400، 15237عنوان مي باشد.

• پيش بيني عناوين نشريات محلي منتشر شده 1400

در سال پايه 1393 تعداد عناوين نشريات محلي منتشر شده 1878 عنوان مي باشد . پيش بيني عناوين نشريات قابل انتشار در سال1400، 4530 عنوان می باشد.

• پيش بيني تعداد كانونهاي تبليغاتي 1400

در سال پايه 1393 تعداد كانونهاي تبليغاتي – ( هيچ عددي از تعداد كانونهاي تبليغاتي در سال پايه در سند فوق اشاره نشده) پيش بيني تعداد كانونهاي تيليغاتي درسال 1400، 1675 کانون می باشد.

7-5. کتاب

مقوله‌ی کتاب و کتابخوانی یکی از مظاهر جدی فرهنگ است که از اهمیت بسزایی برخوردار است و این اهمیت را می‌توان از گذشته تا به امروز در کلام و اندیشه‌ی بزرگان و مفاخر ایران‌زمین مشاهده نمود. در عصر کنونی نیز مقام معظم رهبری ^{مد ظله العالی} نیز بارها بر اهمیت کتاب و کتابخوانی تاکید فرمودند و از وضعیت فعلی آن ابراز تأسف داشتند. وضعیت کنونی مطالعه‌ی کتب غیردرسی و هم‌چنین سرانه مطالعه در ایران بسیار ناراحت‌کننده است.

مسائل موجود:

• عدم نظارتِ کیفیِ جدی و مستمر بر تولید و نشر کتاب و جریان نشر کشور
• پایین بودن نسبت کتابخانه‌های عمومی به جمعیت کشور
• ضعیف بودن ارتباط تشکیلاتی و همدلانه نویسندگان همسو با انقلاب
• عدم طراحی مناسب برای مراکز پژوهشی پدید آمده که اتفاقا همسو با انقلاب هستند
• نبود بانک اطلاعاتی در زمینه ایده پردازی ادبیات
• نبود شناخت دقیق و ارتباط صحیح مدیریت فرهنگی با نویسندگان
• فقدان نیروی متخصص و حرفه ای جهت کتابفروشی و کتابخانه ها و غفلت از آموزش این نیروها
• عدم توجه کافی به ترجمه کتاب ها و صادرات آثار فاخر
• هزینه بالای خرید کتاب (هزینه خرید یک کتاب در حال حاضر برابر است با یارانه نقدی فرد در یک ماه)
• عدم دسترسی آسان مخاطب به شبکه توزیع کتاب
• نبود فضایی منسجم و سالم برای تبلیغات و اطلاع‌رسانی برای معرفی آثار خوب و فاخر
• عدم توجه به اماکن قابل سرمایه گذاری برای ترویج کتابخوانی ایجاد کتابخانه مثل مساجد
• سطح پایین میزان مطالعه در کشور و نبود کتاب در سبد حمایت های دولتی
• ناشر محور بودن عمده حمایت‌های وزارت ارشاد
• اعطای مجوز به برخی آثار ضداخلاقی
• فقدان روند برای به روزآوری مقررات و قوانین حوزه­ی نشر و حصول انطباق با الزامات و اقتضائات فرهنگی نظام
• مشکلات دائمی در نظارت جدی بر پالایش محصولات فرهنگی قابل ارایه در نمایشگاه بین­المللی کتاب تهران (از مشکلات عجیب گمرک در ورود کتاب تا روز سوم نمایشگاه)

برنامه‌ها:

• سیاستگذاری جهت کاهش هزینه‌های تولید کتاب از طریق اعطای یارانه به ناشران بخصوص در زمینه‌ی تهیه کاغذ
• فرهنگ‌سازی افزایش سرانه مطالعه‌ی ایرانیان به واسطه‌ی تولیدات رسانه‌ای ویژه
• فعال نمودن ظرفیت تولیدات سمعی و بصری در حوزه کتب و نشر جهت مدیریت فضای مجازی
• حل مشکلات صنفی اهالی نشر و کتاب اعم از معیشت، بیمه، امنیت شغلی، عدم ثبات بازار کاغذ و …
• برنامه‌ریزی جهت بهبود وضعیت اقتصادی کلیه اصناف حوزه کتاب و نشر
• سیاستگذاری جهت به کارگیری ظرفیت‌های موجود در سراسر کشور از طریق تعریف رویدادهای بومی
• اتخاذ سیاست‌های مرکزگریز و سیاستگذاری جهت بهبود زیرساخت‌های حوزه کتاب و نشر در سراسر کشور
• هدفمندسازی ظرفیت کتب ترجمه‌ای در حوزه‌های مورد نیاز و جلوگیری از افزایش بی‌رویه کتب ترجمه‌ای در بازار کتاب
• سیاستگذاری جهت افزایش توجه به مؤلفان داخلی
• راه‌اندازی رویدادها و ظرفیت‌های اختصاصی حوزه کودک، نوجوان، زنان و خانواده
• سیاستگذاری جهت تقویت تولیدات حوزه رمان و شعر
• ساماندهی نظارت و ممیزی و جلوگیری از انتشار محتوای غیر اخلاقی و مستهجن
• افزایش نظارت‌ها با هدف کاهش قاچاق کتاب و جلوگیری از ورود آثار و کتب غیرقانونی به بازار کتاب
• اختصاص یارانه فرهنگی به سبد مصرفی خانوار در راستای افزایش خرید و مصرف کتاب توسط خانواده‌ها
• تعریف رویدادهای نوین در حوزه کتاب به صورت بین‌المللی مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب مقاومت
• تأسیس، حمایت از تأسیس و هم‌چنین فرهنگ‌سازی در راستای تأسیس کتابخانه توسط خیرین در سراسر کشور بخصوص مناطق کم‌برخودار و فاقد کتابخانه عمومی
• تجهیز کتابخانه‌های عمومی موجود به کتاب‌های به روز و کارآمد در حوزه‌های گوناگون
• حمایت از گسترش کتابفروشی‌ها و مراکز عرضه کتاب در سراسر کشور
• ایجاد آرامش خاطر برای نویسندگان، مترجمان و دست‌اندرکاران نشر کتاب از نظر تأمین نیازهای اولیه زندگی
• حمایت و ایجاد فرصت برای حضور آثار ترجمه شده نویسندگان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی بخصوص کشورهای منطقه
• سیاستگذاری و حمایت از برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی جهت ارتقاء سطح کیفی ناشران و دست‌اندرکاران نشر کتاب و هم‌چنین کشف و پرورش استعدادهای موجود در سراسر کشور
• کاهش تصدی‌گری آشکار و پنهان نشر و سپردن بیشتر امور به بخش خصوصی

اقداماتی جهت بهبود عملکرد نمایشگاه کتاب

• تغییر نگاه بازار‌محوری و اصالت دادن به نگاه فرهنگی
• طراحی گفتمان‌های مؤثر برگرفته از گفتمان شعار سال در این رویداد فرهنگی دارای امتداد اجتماعی
• استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی فرهنگی نمایشگاه در جهت جریان‌سازی فرهنگی در سایر کشورها‌
• ایجاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری مشترک ناشران داخلی و خارجی برای ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر
• برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای دامن زدن به فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در حاشیه نمایشگاه
• شناسایی کتاب‌های مرجع علوم انسانی در دنیا و عرضه و تبلیغ آنها در نمایشگاه کتاب برای پررنگ کردن جنبش نرم‌افزاری و تولید علم
• الزام ناشران به ارائه تفکیک موضوعی و عناوین کتاب‌های جدید
• راه‌اندازی پایگاه اینترنتی ویژه نمایشگاه با امکانات جستجو حداقل یک بار پیش از بازگشایی نمایشگاه برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه بازدیدکنندگان
• راه‌اندازی دبیرخانه دائمی نمایشگاه کتاب برای مذاکرات بین‌المللی و دیپلماسی فرهنگی فعال و سیاستگذاری بلندمدت
• مطالعه و بررسی تجربه‌های موفق برگزاری نمایشگاه در سراسر دنیا برای بهبود وضعیت نمایشگاه
• اختصاص امکانات ویژه به ناشران کتاب‌های فاخر و فرهنگی
• کاهش غرفه‌هایی با موضوعات جنبی و سطحی و ادغام آنها به منظور بهبود و ارتقای سطح نمایشگاه
• عرضه کتب مورد نیاز مخاطبان در قالب نمایشگاه دائمی در همه استانها با هدف نهادینه شدن فرهنگ کتاب و کتابخوانی
• اختصاص بخشی از زمان نمایشگاه به بازدیدکنندگان حرفه‌ای برای تبادل نظر و گفتگو در فضایی آرام (منظور از بازدیدکنندگان حرفه‌ای عبارت است از دست‌اندرکاران صنعت چاپ و نشر، نخبگان حوزوی و دانشگاهی)
• استفاده از نرم‌افزار BLUEMA برای ارسال نقشه نمایشگاه و کتب چاپ شده به گوشی‌های تلفن همراه
• تشدید نظارت بر ارائه‌دهندگان تسهیلات جانبی نمایشگاه به منظور رعایت قیمت و کیفیت لازم
• اختصاص تسهیلات ویژه برای حضور مقرون به صرفه ناشران شهرستانی
• رفع انحصار از تبلیغات نمایشگاه از ناشران کتب کمک آموزشی و فراهم آوردن امکان رقابت برای دیگر ناشران

 

تکالیف کمی معاونت فرهنگی در حوزه کتاب در سال 1400:

• سهم بازار كتاب از توليد ناخالص داخلي 1400

در سال پايه 1393 سهم بازار كتاب از توليد ناخالص داخلي 12 درصد بوده است پيش بيني براي سال 1400 سهم بازار كتاب از توليد ناخالص داخلي 12 درصد مي باشد.

• پيش بيني تعداد شمارگان كتابهاي منتشر شده در سال 1400

در سال پايه 1393 تعداد شمارگان كتابهاي منتشر شده 152323000 نسخه بوده است پيش بيني براي سال 1400تعداد شمارگان كتابهاي منتشر شده 177210000 نسخه مي باشد.

• پيش بيني تعداد عناوين كتابهاي منتشر شده در سال1400

در سال پايه 1393 تعداد عناوين كتابهاي منتشر شده 72877 عنوان بوده است پيش بيني براي سال 1400 تعداد عناوين كتابهاي منتشر شده89475  عنوان مي باشد.

• پيش بيني سرانه عناوين كتابهاي منتشر شده در سال 1400

در سال پايه 1393 عناوين كتابهاي منتشر شده به ازاي هر 100 هزار نفر4بوده است پيش بيني براي سال 1400 عناوين كتابهاي منتشرشده 10/6 می باشد.

• پيش بيني سرانه شمارگان كتابهاي منتشر شده در سال 1400

در سال پايه 1393 سرانه شمارگان كتابهاي منتشر شده به ازاي نسخه به جمعيت كشور 2 بوده است پيش بيني براي سال1400 سرانه شمارگان كتابهاي منتشر شده به ازاي نسخه به جمعيت كشور5/2 می باشد.

• پيش بيني نسبت عناوين كتاب هاي چاپ اول به كل عناوين كتاب هاي منتشر شده 1400

در سال پايه 1393 نسبت عناوين كتاب هاي چاپ اول به كل عناوين كتاب هاي منتشر شده 4/58درصد بوده است پيش بيني براي سال 1400 كتابهاي چاپ اول نسبت به كل عناوين كتاب هاي منتشره 8/63

درصد مي باشد.

• پيش بيني نسبت كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به كل عناوين كتابهاي منتشره 1400

در سال پايه 1393 نسبت كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به كل عناوين كتابهاي منتشر شده 2/15

بوده است پيش بيني براي سال 1397 نسبت كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به كل عناوين كتابهاي منتشرشده 17 درصد مي باشد.

• پيش بيني نسبت سرانه شمارگان كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به جمعيت كودك و نوجوان كشور1400

در سال پايه 1393 نسبت سرانه شمارگان كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به جمعيت كودك و نوجوان كشور17 درصد بوده است پيش بيني براي سال 1400 شمارگان كتاب هاي منتشر شده كودك و نوجوان به جمعيت كودك و نوجوان كشور 20 درصد مي باشد.

7-6. حوزه‌ی تبلیغات، رسانه و اطلاع‌رسانی

مسائل موجود:

• پایین بودن سواد رسانه‌ای جامعه
• عدم انطباق تبلیغات موجود در فضای رسانه­ای و یا محیطی با اقتصاد مقاومتی
• تبلیغات گسترده­ی محصولات غیر ایرانی و تعارض آن با حمایت از تولید داخلی
• چهره­سازی از عناصر یا دارای سبک زندگی غیر اسلامی ایرانی در قالب تبلیغات محیطی از هنرمندان موسیقی
• عدم اهتمام نسبت به انجام تبلیغات محیطی مناسب برای تقویت تولید داخلی، زبان فارسی و اقتصاد مقاومتی
• تلاش برای عادی‌سازی بی­اعتنایی به حجاب از مسیر تبلیغات بسیار گسترده در فضای مجازی و مطبوعات و شبکه­های اجتماعی
• افزایش چشم‌گیر نقش زنان و دختران آرایش کرده در تبلیغات مطبوعاتی و فضای مجازی

برنامه‌ها:

• بررسی و ارزیابی شیوه‌های تبلیغاتی رایج در کشور
• حراست از فرهنگ، زبان و ادب فارسی در امور تبلیغاتی، اسامی شرکت‌ها، محصولات، تبلیغات شهری و رسانه‌ای و …
• جلوگیری از روش‌های تخریبی و استفاده از اکاذیب، غلو و مبالغه‌های منحرف‌کننده در امور تبلیغاتی
• گسترش فرهنگ استفاده از روش‌های تبلیغی متناسب با فرهنگ دینی و ملی جامعه‌ی ایران اسلامی در امور تبلیغی
• ترویج فرهنگ دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در تبلیغات شهری
• ترویج فرهنگ حمایت از محصول، کار و تولید داخلی و ملی در امور تبلیغاتی
• نظارت بر نام‌گذاری خیابان‌ها، معابر، مراکز و مؤسسات برای جلوگیری از ترویج اسامی نامتناسب با فرهنگ و ارزش‌های جامعه
• جلوگیری از استفاده ابزاری از زنان و کودکان در تبلیغات محصولات مختلف و نظارت بر انتشار آگهی‌های نهادها و مؤسسات دولتی که از بودجه بیت‌المال استفاده می‌کنند.
• ارتقای نظام اطلاع‌رسانی دولت و هماهنگ‌سازی تمامی دستگاه‌های دولتی شامل وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و … در حوزه اطلاع‌رسانی و تبلیغات و هم‌چنین تقویت جریان اطلاع‌رسانی برای تبیین اقدامات دولت با تقسیم کار و تاکید بر داشتن پیوست رسانه‌ای برای هریک از فعالیت‌های دولت با استفاده از ظرفیت روابط عمومی‌ها و تمامی رسانه‌های فعال در کشور
• تمرکز بر پاسخگو کردن دستگاه‌های دولتی به مردم و افکار عمومی و اقدام بهنگام و مقتضی در پرداختن به اولویت‌ها و نیازهای واقعی با هدف افزایش اعتماد عمومی، تاب‌آوری مردم و تقویت سرمایه اجتماعی نظام
• تلاش برای تبیین کارآمدی و عملکرد واقعی دولت با هدف ارایه تصویر مناسب و امیدآفرین برای مدیریت افکارعمومی در جهت عدم افزایش انتظارات و تعدیل مطالبات
• تمرکز و توجه به حوزه محتوایی از طریق هماهنگ‌‌سازی و تعامل میان رسانه‌ها و شورای اطلاع‌رسانی
• بیرون آمدن از فضای تقسیم جناح‌های رسانه‌ای فعال درکشور و تقسیم کار، نقش و مأموریت برای هر رسانه متناسب با کارکرد و مأموریت دستگاهی و دور شدن از فضای موازی کاری و تقابل و هدر دادن منابع مالی و …

با توجه به مأموریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز تجربیات و سوابق قبلی فعالیت‌های رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی در دولت، به نظر می‌رسد در دستور کار قرار گرفتن موضوعات ذیل در بخش‌های مختلف این وزارتخانه، ضروری است.

7-6-1. شورای اطلاع‌رسانی

با عنایت به جایگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برعهده داشتن تمامی وظایف حاکمیتی در بخش مطبوعات و رسانه‌ها شامل خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها و دیگر نشریات، سایت‌ها، رسانه‌های خارجی و … از سوی این وزارتخانه، ضرورت دارد که ریاست شورای اطلاع‌رسانی دولت بر عهده این وزارتخانه باشد و اقدامات ذیل نیز لازم و ضروری است.

• ارتقای نظام اطلاع‌رسانی دولت و هماهنگ سازی تمامی دستگاه‌های دولتی شامل وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و … در حوزه اطلاع‌رسانی و تبلیغات و هم‌چنین تقویت جریان اطلاع‌رسانی برای تبیین اقدامات دولت با تقسیم کار و تأکید بر داشتن پیوست رسانه‌ای برای هریک از فعالیت‌های دولت با استفاده از ظرفیت روابط عمومی‌ها و تمامی رسانه‌های فعال در کشور.
• تمرکز بر پاسخگو کردن دستگاه‌های دولتی به مردم و افکار عمومی و اقدام بهنگام و مقتضی در پرداختن به اولویت‌ها و نیازهای واقعی با هدف افزایش اعتماد عمومی، تاب‌آوری مردم و تقویت سرمایه اجتماعی نظام.
• تلاش برای تبیین کارآمدی و عملکرد واقعی دولت با هدف ارائه تصویر مناسب و امیدآفرین برای مدیریت افکارعمومی در جهت عدم افزایش انتظارات و تعدیل مطالبات.
• تقویت جریان رصد روزانه شبهات (اطلاعات دو پهلو)، ابهامات (اطلاعات ناقص)، شایعات (خلأ اطلاعات)، سؤالات (پاسخ به کنجکاوی مردم) و مهم‌تر از همه القائات (جریان رسانه‌های فارسی‌زبان) با فعال شدن یک بخش متمرکز تولید محتوای همزمان با در نظر گرفتن ضرورت همکاری همه بخش‌های دولت در ارائه‌ی اطلاعات برای واکنش به هنگام در سه بخش رسانه‌های رسمی، نیمه‌رسمی و غیر رسمی

7-6-2. معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی

• تمرکز و توجه به حوزه محتوایی از طریق هماهنگ‌سازی و تعامل میان رسانه‌ها و شورای اطلاع‌رسانی
• سرمایه‌گذاری و توجه به حوزه‌های زیرساختی فعالیت‌های رسانه‌ای و هدفمندسازی یارانه‌های دولتی در بخش مطبوعات و رسانه‌ها
• بیرون آمدن از فضای تقسیم جناح‌های رسانه‌ای فعال درکشور و تقسیم کار، نقش و مأموریت برای هر رسانه متناسب با کارکرد و مأموریت دستگاهی و دور شدن از فضای موازی کاری و تقابل و هدر دادن منابع مالی و …
• پا یان دادن به فضای کمی در تولید و درگاه نشر در کارکرد رسانه (دولتی، دستگاه‌ها و بخش خصوصی) و ورود به فضای کیفی، اثربخشی، تخصصی و …. برای جلوگیری از هدر رفتن منابع موجود
• اقدام سریع در مورد تصویب دو لایحه سازمان نظام صنفی خبرنگاران و قانون مطبوعات که عملا منجر به ایجاد اختلال جدی در فرایند کار رسانه‌ای شده است. هم‌اکنون بیش از 30 هزار نفر مدعی کار خبرنگاری و بیش از 13 هزار رسانه مدعی فعالیت رسانه‌ای در کشور هستند که این خود عامل اصلی ایجاد اختلال و اغتشاش در فضای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای است.
• توجه به دیپلماسی عمومی و تقویت جریان مناسبات رسانه‌ای با سایر کشورها به ویژه کشورهای همسایه برای اثرگذاری بر افکارعمومی سایر کشورها – تقویت مناسبات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی که هم اکنون خلأ آن به شدت احساس می‌شود در برابر لابی رسانه‌ای رژیم اشغالگر قدس، مرتجعین منطقه و آمریکا و …
• افزایش ظرفیت بخش بین‌الملل رسانه‌های ایرانی به زبان‌های خارجی برای تقویت جریان اطلاع‌رسانی در سطح منطقه و محیط بین‌الملل برای تبیین مواضع نظام و مقابله با جریان ضد ایرانی رژیم اشغالگر قدس و عربستان و آمریکا و …

7-6-3. خبرگزاری ایرنا

• ارتقای ایرنا به جایگاه خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی و مرجعیت در حوزه اطلاع‌رسانی
• حفظ رسالت کلان و راهبردی، وظایف کاربردی، شأن و جایگاه حرفه‌ای و تخصصی خبرگزاری و رسانه‌های وابسته
• رفع فوری مشکلات مالی و اجرایی (بودجه، ساختمان، نیروی انسانی و …)
• هوشمندسازی انتشار اخبار (بر اساس ویژگی‌های مخاطبین و شخصی‌سازی)
• توجه به بخش چندرسانه‌ای و حضور مؤثر و جریان‌ساز در فضای مجازی
• ساماندهی، تعیین تکلیف و فعال‌سازی هدفمند دفاتر خارجی ایرنا بر اساس اولویت‌های ج.ا.ا در عرصه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل

7-6-4. مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران

• حفظ و افزایش تیراژ روزنامه و تکمیل سبد رسانه‌ای و محصولات محتوایی با هدف ارتقای مؤسسه به موثرترین نشریه کشور
• توجه به حوزه نوین اطلاع‌رسانی و فعالیت مؤثر و خلاقانه در فضای مجازی با توجه به تجربه پلتفرم‌های مختلف

7-6-5. دانشکده خبر

توجه ویژه به تربیت و کادرسازی نیروهای فعال رسانه‌ای با عنایت به رسانه‌های در اختیار به عنوان یک کارگاه و باشگاه تخصصی

7-7. مد و لباس

مسائل موجود

• عدم خودکفایی در صنعت پوشاک به خصوص چادر
• وجود مافیای سازمان‌یافته در مقابله با حیا و عفاف جامعه و عدم نظارت و برخورد با آنها
• در دسترس نبودن البسه اسلامی
• عدم حمایت جدی از طراحان البسه اسلامی
• عدم موفقیت در ترکیب هنر اسلامی با صنعت مد و لباس
• عدم توفیق در ارائه­ی الگوی فراگیر
• غالب بودن فعالیت­های رسانه­ای بر اقدامات قابل شهود در بطن جامعه
• فقدان موفقیت برای در دسترس قراردادن پوشاک با رعایت اصول اسلامی ایرانی و صرفه­ی عمومی
• توسعه­ی فزاینده­ی البسه و پوشاک ناهمگن با ساختارهای فرهنگی
• پراکندگی اقدامات صورت گرفته در حوزه ساماندهی مد و لباس
• ضعف در اطلاع‌رسانی و تبلیغات در آثار طراحی شده
• عدم وجود شبکه­ی نظارت مستمر و فراگیر برای پیشگیری از رخدادهای ضدارزش، تولید محصولات مغایر با شئونات دینی و توزیع البسه­ی معارض با عفت عمومی

برنامه‌ها

• اصلاح قانون مد و لباس و لزوم توجه به زیر ساخت‌های اقتصادی آن از طریق تقویت صنعت نساجی
• الزام طراحان مد و لباس به ثبت مشخصات خود در بانک جامع طراحان و جلوگیری از فعالیت آنها در صورت فقدان مجوز فعالیت
• الزام واحدهای تولیدی به استفاده از طراحان لباس مورد تایید کارگروه با مشارکت اتحادیه
• حمایت از بخش خصوصی جهت ورود ماشین‌آلات مدرن با تکنولوژی‌های پیشرفته
• ارائه تسهیلات به واحدهای تولیدی و طراحان مد و لباس با اولویت طراحانی که اقدام به ثبت مشخصات در بانک جامع طراحان نموده‌اند و تولیدکنندگانی که از طراحان مورد تایید کارگروه استفاده می‌کنند.
• تمرکز نظارت بر واحدهای تولید عمده پوشاک به جای واحد‌های صنفی خرده فروش
• حمایت از نشریات مد و لباس اسلامی ایرانی
• به روزرسانی سرفصل‌ها و واحدهای درسی رشته مد و لباس
• کاهش تعرفه مواد اولیه که امکان تولید در داخل کشور را ندارند.
• ایجاد خانه طراحان لباس

 7-8. برخی از سازمان‌ها و نهادهای تابعه

در این بخش به سازمان‌ها و نهادهای تابعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهیم پرداخت. در این میان از بین تمامی سازمان‌ها، نهادها و شوراهای موجود، سعی شده است به مهم‌ترین آنها پرداخته شود.

7-8-1. سازمان حج و زیارت

مسائل موجود

• تعطیلی عمره مفرده از سال 1394 به دلیل اتفاق فرودگاه جده
• کاهش سهمیه حج تمتع از سال 1393 به دلیل ساخت و ساز اطراف حرم شریف نبوی و بیت‌الله الحرام
• تعطیلی حج تمتع در سال 1395 به دلیل واقعه منا و سپس تعطیلی سال 1399 و 1400 به علت شیوع بیماری کرونا
• تعطیلی دو ساله‌ی زیارت عتبات مقدسه
• تعطیلی هشت‌ساله‌ی حرمین شریفین سوریه
• کاهش اختیارات سازمان در ستاد اربعین و انتقال مدیریت اربعین از سازمان به وزارت کشور و مدیریت آن توسط معاونین و مشاورین وزیر کشور
• ورشکستگی بسیاری از دفاتر کارگزاران حج و زیارت به دلیل شرایط موجود و کم‌توجهی به ایجاد زیرساخت‌های حمایتی لازم در این زمینه
• عدم وجود توجه مناسب به تداوم ارتباط و آموزش لازم به کارگزاران و خادمان حج و زیارت در شرایط اپیدمی کرونا و پرهزینه شدن بازگشت به شرایط سابق
• ناتمام ماندن سرمایه‌گذاری مشترک سازمان و دو بانک دولتی در کشور عراق (شهرهای نجف و کربلا) و هم‌چنین شهرهای مرزی ایران
• بی‌انگیزه شدن کارمندان به دلیل وضعیت موجود و تحمل فشار اقتصادی به جهت کاهش مزایای دریافتی و عدم تلاش مؤثر جهت رفع این مشکلات توسط مدیریت سازمان
• بسنده کردن ارسال کاروان به واسطه کارگزاری‌ها و عدم نقش‌آفرینی مؤثر سازمان در رویدادها و پیام‌های زیارتی از جمله اربعین
• عدم استفاده از ظرفیت ارتباطات و تعاملات با جهان اسلام در سفرهای حج و زیارت

برنامه‌‌ها

• توجه لازم به سرمایه بی‌بدیل کارگزاران حج و زیارت (هشتاد هزار تن) به عنوان ظرفیت مغفول انسانی و مدیریتی و بهره‌مندی از این ظرفیت اجتماعی در ساحت‌های مختلف انقلاب
• توجه لازم به اقتصاد حج و زیارت و گردش مالی سالانه پنج هزار میلیارد تومانی آن و استفاده از توان و تولید داخلی در رفع مایحتاج زوار و حجاج در راستای حمایت از تولید داخل و تأکیدات مقام معظم رهبری
• مدیریت و سازماندهی سفر زائران و شیعیان خارجی برای زیارت مشاهد مشرفه مشهد، قم، شیراز و … که می‌تواند ضمن ارزآوری مناسب و فعال شدن بدنه‌ی کارمندان و کارگزاران در زمینه انتقال مبانی و مفاهیم انقلاب اسلامی، مؤثر باشد. شایان ذکر است که در حال حاضر این موضوع در کشور، متولی مشخص ندارد.
• برخورد مناسب و قانونی با آزادبرهای تجاری که در چند سال اخیر و با کم‌توجهی سازمان، بیش از پنجاه درصد عملیات در عراق را در دست گرفته‌اند و معمولا در مقابل خدمات ضعیف و بی‌مسئولیتی‌های خود، به هیچ نهادی پاسخگو نیستند.
• هماهنگی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه قدس) جهت راه‌اندازی هر چه سریع‌تر سفر زیارتی سوریه با عنایت به امنیت استقرار یافته در کشور مذکور بخصوص شهرهای دمشق و زینبیه و جلوگیری از فعال شدن قریب‌الوقوع آزادبرها در این حوزه
• تغییر ساختارهای اجرایی حج تمع و عمره مفرده مجموعه‌ها جهت جلوگیری از اختلاف و دودستگی و کنترل و نظارت بیشتر در جهت ارائه خدمات بهتر به زائرین و حجاج
• آموزش مستمر مدیران، عوامل و کارگزاران و بخصوص بازرسان به همراه ارزشیابی دقیق سالیانه
• تنظیم شیوه‌نامه و دستورالعمل شرایط انتخاب و به کارگیری خدمه، عوامل، کارگزار و بازرس متناسب با نیازمندی‌ها و اقتضائات کار
• بهبود آموزش‌های زوار و ارتقای کیفی این قبیل آموزش‌ها
• پیگیری اجرایی ساختن سفر ریلی زائران به عراق و عتبات مقدسه مبتنی بر مصوبات هیأت محترم دولت
• برنامه‌ریزی جهت بهبود وضعیت رفاهی زائرین آنچنان که مقام معظم رهبری در جلسات مختلف با کارگزاران حج، نسبت به آن تأکید فرمودند تا شأن حجاج ایرانی در بهترین وضعیت، حفظ گردد.
• تلاش در جهت افزایش سهمیه جمهوری اسلامی ایران در حج سال‌های آتی
• چابک‌سازی ساختار سازمانی

7-8-2. سازمان اوقاف و امور خیریه

اگرچه وجود بیش از 200 هزار موقوفه در کشور به تنهایی می تواند تحولات شگرفی در حوزه های فرهنگی رقم زنداما مع الاسف این مهم هنوز در پیچ و تاب مسائل فرعی و متفرقه مجال تحقق نیافته است .

مشکلات ریز و درشتی که می بایست یک به یک از پیش پای این سازمان برداشته شود در ذیل به برخی از این مسائل اشاره می شود:

مسائل موجود

• کم توجهی به موضوع وقف
• کاهش اعتماد عمومی
• لزوم وجوب هزینه کرد منطبق با نیت واقف
• هزینه های سنگین ساختار مدیریتی و ممنوعیت جبران این مبالغ از موقوفات به دلایل شرعی و قانونی
• عدم همکاری برخی از هیا امنا و متولیان
• تعدد مشکلات، مسائل و پرونده های حقوقی
• نبود بانک اطلاعاتی کامل و جامع
• تعارض با برخی نهادها از جمله شهرداری ها و مشکلات قانونی

برنامه ها:

• جلب اعتماد عمومی
• ترویج فرهنگ وقف
• تامین هزینه های مدیریتی از طریق ایجاد منابع درآمدی
• صرفه جویی در هزینه های مدیریتی و ستادی
• نظارت دقیق و موشکافانه بر سازو کارهای مالی موقوفات و بقاع متبرکه
• ارائه پیشنهادات و لوایح به مراجع تصمیم­گیری و مجلس شورای اسلامی
• تهیه بانک جامع اطلاعاتی
• انعقاد تفاهم نامه های همکاری با سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی

تکالیف کمی سازمان اوقاف و امور خیریه در سال 1400:

• پيش بيني تعداد موقوفات 1400

در سال پايه 1393 تعداد موقوفات 176527 موقوفه بوده است . پيش بيني تعداد موقوفات در سال 1400، 230429موقوفه مي باشد.

7-8-3. ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد

شاید هیچ وصفی در تعریف مسجد بالاتر از وصف «مسجد خانه خداست» نباشد در منظومه اعتقادی اسلام مسجد خانه خدا و پناهگاه مردم و پایگاه ولایت است. از این رو همه کارکردهای توحیدی، نیایشی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در خود مجتمع دارد.

بی شک مسجد آنگونه که مهمترین کانون شکل‌گیری انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام راحل عظیم الشأن بوده است می تواند خاستگاه گام دوم انقلاب اسلامی در مسیر «خودسازی»، «جامعه پردازی» و «تمدن سازی» نیز باشد.

«مسجد پایگاه است نه فقط پایگاه برای فلان مسئله اجتماعی بلکه مسجد می تواند پایگاه همه کارهای نیک باشد پایگاه خود سازی, پایگاه انسان سازی، تعمیر دل و تعمیر دنیا و مقابله با دشمن و زمینه سازی برای ایجاد تمدن اسلامی و بصیرت زایی افراد.»[25]

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «دولت تحول»، مسجد را به عنوان پایگاه تحول فرهنگی-اجتماعی می‌بیند؛ لذا ضمن احصا مسائل و چالش‌های کنونی در حوزه هنری فرهنگی و اجتماعی با بهره‌گیری از ظرفیت ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور برای رفع این مسائل اقدام می‌نماید.

مسائل موجود

• عدم تعامل، تمرکز گرایی، واگرایی، بی اطلاعی و کند روی های کانون های فرهنگی _هنری مساجد کشور
• عدم تمرکز بر هنر، کیفیت نازل محصولات هنری، کم توجهی به موضوعات و رشته‌های مختلف هنری
• استفاده حداقلی از ظرفیت موجود کانونهای فرهنگی هنری(26000 کانون ثبت شده و ۸۰۰۰ کانون فعال
• عدم وجود همکاری درخور و بعضاً تداخل تعارض میان نهادهای متولی فرهنگ و هنر
• چالش‌های مختلف منبعث از مشکلات مالی
• رسمیت یابی مرجعیت و اثرگذاری ستاد هماهنگی در بدنه حاکمیت و فضای عمومی جامعه
• عدم تناسب نیازها با مهارت های فعالان، سطح غیر حرفه‌ای فعالیت ها، عدم رشد و بالندگی کافی در کانون­ها
• غفلت از ظرفیت‌های عظیم مساجد جهان اسلام
• عدم بهره مندی کافی از توان نیروهای داوطلب مردمی
• غفلت از نقش آفرینی و فعالیت بانوان

برنامه‌ها

• شناسایی، رسمیت بخشی ، برجسته‌سازی فعالیت ها، رصد، پایش.
• توجه ویژه به عرصه ها و موضوعات هنری و نخبه پروری و تربیت هنرمند تراز انقلاب اسلامی و آثار هنری فاخر
• استفاده هدفمند و هوشمند از ظرفیت های شبکه منسجم و گسترده کانون‌ها و فعالان کانونی در حل مسائل اساسی کشور و پیشبرد اهداف گام دوم فرهنگی و هنری انقلاب اسلامی
• تعامل هدفمند و موثر با سایر بخش‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد و سایر نهادهای فرهنگی و هنری
• تقویت منابع مالی ستاد هماهنگی
• ناشناخته بودن به کم‌توجهی و چالش اعتبار کانون‌های فرهنگی هنری در نهادهای حاکمیتی و مردمی
• آموزش و توانمندسازی تخصصی و هدفمند عناصر فعال کانون ها
• بسط شبکه و ورود به عرصه‌های منطقه‌ای و جهانی
• استفاده حداکثری از ظرفیت‌های مردمی و نیروهای داوطلب در پیشبرد اهداف
• توجه به نقش و حضور فعال و موثر بانوان در طراحی ها و برنامه ها (به عنوان مخاطب و فعال)

تکالیف کمی معاونت هنری در حوزه امور مساجد در سال 1400:

• پيش بيني تعداد كتابخانه هاي مساجد(تحت پوشش كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد)–مخزن بسته1400

در سال پايه 1393 تعداد كتابخانه هاي مساجد( تحت پوشش كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد(مخزن بسته  5919باب مي باشد. پيش بيني تعداد آن در سال1400،  9230 باب بوده است.

• پيش بيني تعداد كتابخانه هاي مساجد)تحت پوشش كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد(-مخزن باز 1400

در سال پايه 1393 تعداد كتابخانه هاي مساجد5394 باب مي باشد. پيش بيني تعداد آن در سال1400 ، 8122 باب بوده است.

• پيش بيني تعداد كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد(عمومي و تخصصي)–(شهری عمومی)1400

در سال پايه 1393 تعداد كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد9978 كانون مي باشد پيش بيني تعداد آن در سال1400، 14896 کانون بوده است.

• پيش بيني تعداد كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد(عمومي و تخصصي)–(روستايي عمومي(1400

در سال پايه1393تعداد كانون هاي فرهنگي و هنري مساجد(عمومي و تخصصي))-روستايي (عمومي10118  كانون بوده است و پیش بینی تعداد آن در سال 1400، 15504 کانون می باشد.

7-8-4. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

مسائل موجود:

• عدم تخصص و کارآمدی نیروی انسانی موجود سازمان
• افزایش سن و بازنشستگی نیروهای فعلی سازمان و عدم جایگزین متناسب نیروی انسانی
• عدم ظهور و بروز فعالیت‌های سازمان در سامانه‌های مجازی و نرم‌افزاری و سایت‌ها و فضای مجازی
• تکیه بر اقدامات روتین مانند برگزاری نمایشگاه
• عدم ارتباط فعال و مؤثر با عموم جامعه و شهروندان کشورهای دیگر و ارتباط با سازمان‌ها و نهادهای دولتی و بخش خاصی از سازمان‌های غیردولتی
• نارضایتی کارکنان سازمان از وضعیت معیشتی خود
• عدم استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور

برنامه‌ها:

• برنامه‌ریزی و سیاستگذاری جهت ساخت ایجاد و انتشار تصویری مطلوب از ایران در سراسر دنیا
• تمرکز بر تعامل با نهادهای غیردولتی در خارج از کشور
• ایجاد ارتباط و تخاطب با شهروندان و مردم کشورهای مختلف جهان
• جوان‌سازی ظرفیت نیروی انسانی سازمان با اعتماد به نیروهای زبده‌ی جوان سازمان و جذب نیروهای متخصص جدید با توجه به بیانیه گام دوم
• تقویت و توانمندسازی نیروی انسانی سازمان با استفاده از دوره‌های آموزشی متعدد
• مکانیزه نمودن فرآیندها و توسعه‌ی سامانه‌های نرم‌افزاری و مجازی سازمان
• بهبود وضعیت معیشت کارکنان سازمان
• چابک‌سازی سازمان به واسطه‌ی اصلاح ساختاری سازمان
• استفاده از ظرفیت مردمی و ایرانیان خارج از کشور

تکالیف کمی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سال 1400:

• پيش بيني تعداد نمايندگي هاي هاي فرهنگي ج.ا.ا در خارج از كشور1400

در سال پايه 1393 تعداد نمايندگي هاي فرهنگي ج.ا.ا در خارج از كشور 82 نمايندگي بوده است تعداد نمايندگي  هاي فرهنگي ج.ا.ا در خارج از كشور در سال1400، 90 نمايندگي مي باشد.

• پيش بيني تعداد فارسي آموزان خارج از كشور 1400

در سال پايه 1393 تعداد فارسي آموزان خارج از كشور5000 نفر بوده است تعداد فارسي آموزان خارج از كشور در سال 1400، 6326 نفر می باشد.

• پيش بيني تعداد مبلغان مذهبي اعزامي به ديگر كشورها 1400

در سال پايه 1393 تعداد مبلغان مذهبي اعزامي به ديگر كشورها 416 نفر بوده است تعداد مبلغان مذهبي اعزامي به ديگر كشورها در سال1400، 526 نفر می باشد.

• پيش بيني تعداد اسناد همكاري هاي فرهنگي معتبرميان ايران و ديگر كشورها 1400

در سال پايه 1393 تعداد اسناد همكاري هاي فرهنگي معتبرميان ايران و ديگر كشورها 114 سند بوده است تعداد اسناد همكاري هاي فرهنگي معتبرميان ايران و ديگر كشورها در سال 1400، 137 سند می باشد.

• پيش بيني تعداد هفته هاي فرهنگي برگزار شده در ديگر كشورها 1400

در سال پايه 1393 تعداد هفته هاي فرهنگي برگزار شده در ديگر كشورها 29 رويداد بوده است تعداد هفته هاي فرهنگي برگزار شده در ديگر كشورها در سال 1400، 35 رویداد می باشد.

7-8-5. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای

مسائل موجود

• تسلط جریان­های واسط و میانجی و افزایش نفوذ شرکت­های تولیدکننده­ی خارجی
• ورود بازی­های خارجی حاوی موضوعات و صحنه­های نادرست و انتشار آن با هولوگرام بنیاد ملی بازی­های رایانه­ای از طریق شبکه­های توزیع که در تعارض با بند 1 از ماده­ی 1 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی)
• مدیریت واداده، غیرانقلابی و غیرشفاف در بنیاد ملی بازی­های رایانه­ای در سطوح ارشد مدیریت
• فقدان تکنولوژی های برتر تولید در کشور
• توان سناریو‌سازی پایین در کشور به طور متوسط در تولیدات
• ضعف در طراحی شخصیت ها و نماد های ایرانی و اسلامی
• کارایی پایین بازی های یارانه ای ساخت داخل به جهت تجاری سازی و بازارسازی
• عدم ارتباط با مراکز انقلابی و نظارتی مرتبط
• الگو برداری زیاد از بازی های خارجی
• عدم کنترل و انجام نظارت پسارویدادی
• اعمال سیاست­های ضدارزش در قالب حذف نظارت و مجوز تولید
• اعمال سیاست­های تشویقی به تولیدکنندگان و فعالان غیرانقلابی
• فراهم کردن محیط مناسب برای رشد جریانات مولد برنامه­های مبتذل و غیرانقلابی
• ریسک بالای سرمایه‌گذاری داخلی در تولید بازی‌های رایانه‌ای
• هزینه زیاد تولید بازی یارانه ای با توجه به نیزمندی به افراد متخصص در حوزه‌های برنامه نویس، انیماتورها، نویسنده و…
• خطر عدم بازگشت‌پذیری سرمایه و سود کافی
• در دسترس بودن نمونه های خارجی در بازار با هزینه‌ای اندک و بدون پرداخت حق کپی رایت
• کیفیت پایین بازی‌های داخلی در مقابل بازی های مطرح جهانی با توجه به میزان دسترسی به طور متوسط

 

برنامه‌ها

• علاقه‌مندی و ورود داوطلبانه شرکت‌های بخش خصوصی به این حوزه و حمایت از آنها
• حمایت جدی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از این صنعت و تولیدکنندگان آن
• استفاده از ظرفیت‌های غنی فرهنگی و تمدنی اسلام و ایران در جهت ساخت بازی‌های فاخر با سناریوهای قوی
• استفاده از سرمایه انسانی خبره در کشور
• تقویت و گسترش کانال‌های توزیع متنوع و متعدد در سطح کشور
• تأمین و تقویت دانش فنی و امکانات سخت افزاری و نرم‌افزاری و تجهیزات وابسته بازی‌های رایانه‌ای
• استقبال و حمایت از تولید بازی‌هایی با ژانر مقاومت و ضد امپریالیستی
• توجه به ظرفیت بازارهای موجود در کشورهای فارسی‌زبان و مسلمان بخصوص کشورهای منطقه
• ایجاد ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه تولید بازی‌های رایانه‌ای در جهت همگرایی ارتباطات میان‌فرهنگی
• جهت‌دهی موضوع و راهبردی به تولیدات این حوزه
• ایجاد و تقویت تعامل مثبت و سازنده میان بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و شرکت‌های تولیدکننده
• حمایت از آموزش و تربیت نیرو در راستای گسترش و تقویت کیفی تولیدات این حوزه
• حمایت دولتی ویژه از فروش و بازاریابی شرکت‌های سازنده بازی‌های رایانه‌ای
• برگزاری کارگاه‌های آموزش نمایشنامه‌نویسی و ژانرنویسی در حوزه بازی‌های رایانه‌ای به خبرگان و نخبگان جوان
• استقرار سامانه رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای وارداتی خارجی و تولیدات داخلی
• برنامه‌ریزی و تدوین نظام‌نامه حقوق مادی و معنوی تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای
• توسعه همکاری‌های بین‌المللی به ویژه با کشورهای اسلامی و منطقه و کشورهای ضد استکباری در زمینه توزیع و مصرف صنعت بازی‌های رایانه‌ای
• همکاری با مراکز رشد و پارک‌های فناوری به جهت استفاده از ظرفیت آنها

7-8-6. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور

مسائل موجود

• اشکالات قانون تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ضرورت بازنگری در آن
• محدودیت منابع مالی
• ساختار تشکیلاتی ناکارآمد نهاد با توجه به نیازهای امروز نهاد
• ناپایدار بودن درآمدهای نهاد و منابع تأمین بودجه
• تازه تأسیس بودن نهاد به نسبت نهادها و دستگاه‌های عمومی و آسیب‌های حاصله
• منابع انسانی نیمه کارآمد و متوقع
• آموزش ناکافی نیروی انسانی
• عدم احساس نیاز مردم به مطالعه
• گران شدن قیمت کاغذ و بالتبع کتاب
• عدم تبین جایگاه اجتماعی نهاد و کتابداران در جامعه
• عدم آشنایی عموم مردم با کتابخانه‌های موجود در شهر و منطقه خود و فرصت حاصله از آن
• عدم برنامه‌ریزی هماهنگ، مناسب، راهبردی و یکپارچه در جریان فرهنگی کشور به ویژه در امر اداره کتابخانه‌های عمومی و مطالعه
• گرایش اندک اعضای جامعه به کتابخوانی و کتابخانه‌های عمومی به نسبت جمعیت کشور
• فعالیت رسانه‌های رقیب و ایجاد فضای فرهنگی مشابه و بعضاً جذاب
• تغییر ذائقه فرهنگی مخاطبین در قبال محصولات فرهنگی
• عدم تمایل اعضای کتابخانه‌ها نسبت به فعالیت‌های جمعی در ایام کرونا
• استنکاف از اجرای قانون ماده 6 درآمدهای نهاد کتابخانه کل کشور به ویژه در کلانشهرها

برنامه‌ها

• اصلاح قانون تأسیس نهاد
• اصلاح چارت و ساختار سازمانی نهاد
• خلق منابع مالی جدید و پایدار از طریق ساختار حاکمیتی و ایجاد ظرفیت کسب درآمد قانونی با اخذ مجوزهای لازم
• توجه به سلسله مراتب در کنار ارتباطات مستقیم با نیروی انسانی
• توجه به نیروهای ستادی در کنار کتابداران
• طراحی نظام تشویق و تنبیه
• ارزیابی میدانی و بازخوردگیری از فعالیت‌ها
• راه اندازی سیستم هدفمند ارزشیابی کارکنان، مدیران و رؤسای ادارات
• گسترش خدمات و برنامه‌هاي کتابخانه‌اي در روستاها از طریق «پیشخوان کتابخانه عمومی» و «کتابخانه‌های سیار» از محل مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها و کمک خیّران
• بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی استان‌ها (نخبگان اعم از شعرا، نویسندگان و …)
• بهره‌گیری از روش‌های خلاقانه ارتباط با مخاطبین اعم از باشگاه اعضاء، اپلیکیشن کتابخوانی و …
• روزآمدسازي و تنوع‌بخشی به منابع کتابخانه‌هاي مطابق با نیازهاي بومی و اجتماعی کاربران
• کاربرمحورکردن خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌هاي عمومی
• اصلاح و توسعه زیرساخت‌ها و فرآیندها به منظور افزایش بهره‌وري در نهاد
• توسعه و پشتیبانی سامانه‌های فعلی و ایجاد سامانه‌های مورد نیاز نهاد
• آموزش هدفمند نیروی انسانی
• تقویت ارتباط و طراحی برنامه‌های مشترک با فعالین حقیقی و حقوقی مروج کتابخوانی
• تقویت حوزه رفاهی نیروی انسانی
• اجرای طرح‌های ماندگار و ضروری از جمله کتابخانه بدون کتاب
• رفع موانع قانونی و ایجاد زیرساخت در بهره‌گیری از روش‌های نوین و ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال
• بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در ارائه‌ی خدمات
• باز طراحی فضاهای کتابخانه‌های عمومی به منظور شاداب‌سازی و جذب مخاطب
• استفاده از ظرفیت صاحب‌نظران بیرونی در موضوعات حائز اهمیت
• تقویت تعاملات با بدنه مجلس و دولت
• استفاده بهینه از ظرفیت اطلاع‌رسانی به منظور معرفی نهاد و تقویت جایگاه آن در جامعه
• افزایش بازدارندگی مجازات‌ها

تکالیف کمی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در سال 1400:

• پيش بيني زير بناي كتابخانه هاي عمومي كشور 1400

در سال پايه 1393 زير بناي كتابخانه هاي كشور 1341129 متر مربع بوده است . پيش بيني توسعه زير بناي كتابخانه هاي عمومي در سال 1400 زير بناي 2218167 متر مربع مي باشد .

• پيش بيني تعداد كتاب هاي موجود در كتابخانه هاي عمومي كشور 1400

در سال پايه 1393 تعداد كتاب هاي كتابخانه هاي عمومي كشور 39738000 جلد كتاب بوده است . پيش بيني تعداد كتاب هاي كتابخانه هاي عمومي كشور در سال 1400، 76082000 جلد می­باشد.

• پيش بيني تعداد اعضاي كتابخانه هاي عمومي كشور 1400

در سال پايه 1393 تعداد اعضاي كتابخانه هاي عمومي كشور 2456000 نفر بوده است . پيش بيني تعداد اعضاي كتابخانه هاي عمومي كشور در سال 1400، 4196000 نفر می­باشد.

• پيش بيني سرانه كتابخانه هاي عمومي كشور 1400

در سال پايه 1393 سرانه كتابخانه هاي عمومي كشور ( باب) به ازاي هر100000 نفر 4 باب بوده است . پيش بيني سرانه كتابخانه هاي عمومي كشور در سال 1400، 9/5 باب می­باشد.

• پيش بيني سرانه كتابهاي موجود در كتابخانه هاي عمومي1400

در سال پايه 1393 سرانه كتاب­هاي موجود در كتابخانه هاي عمومي كشور ( نسخه) به هر 100000 نفر 51نسخه، بوده است. پيش بيني سرانه كتابخانه هاي عمومي كشور در سال 1400، 91 نسخه می باشد.

 

[1]. صحیفه امام، ج15، ص 243.

[2]. بیانات در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 19/09/1369

[3]. بیانات در تاریخ 10/1/1369

[4]. صحیفه نور، ج3، ص 306

[5]. صحیفه نور، ج6، ص 94

[6]. صحیفه نور، ج17، ص 2-3

[7]. قانون برنامه ششم ص 10.

[8]. قانون برنامه ششم ص 137

 

[9]. قانون برنامه ششم ص124-125

[10]. قانون برنامه ششم ص 125

 

[11]. قانون برنامه ششم ص140- 141

[12]. قانون برنامه ششم ص 137

[13]. قانون برنامه ششم ص 137-138

[14]. قانون برنامه ششم ص 138

[15]. قانون برنامه ششم ص 138

[16]. قانون برنامه ششم ص 138

[17]. قانون برنامه ششم ص 138-139

[18]. قانون برنامه ششم ص 140

[19]. قانون برنامه ششم ص142

[20].«به نظر بنده، فرهنگ عمومی دو بخش دارد: یک بخش، امور و مسائلی است که بارز و ظاهر و جلوِ چشم است و حقیقتا در سرنوشت یک ملت دخالت دارد؛ اما در درازمدت تأثیر می‌کند. یعنی در مسیر زندگی و حرکت‌های آینده‌ی یک ملت تأثیر دارد. مثلا شکل لباس و چه پوشیدن و چگونه پوشیدن. … بخش دوم از فرهنگ عمومی آن است که مانند بخش اول در سرنوشت یک ملت تأثیر دارد، اما تأثیراتش فوری و بسیار محسوس است. یعنی خودِ امورِ مربوط به این بخش از فرهنگ عمومی، چندان محسوس نیست؛ لکن تأثیراتش در جامعه و سرنوشت و مسیر آن، بسیار محسوس است. از جمله‌ی این امور و در واقع عمده‌ترین آنها، اخلاقیات است؛ اخلاق فردی و اجتماعی مردمِ یک جامعه» (19/4/74).

[21]) پیمایش ملی سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران، 1398

[22]) مرکز رصد فرهنگی کشور، پژوهش سهم فرهنگ در اقتصاد ملی، 1387

[23]) سالانه طرح آمارگيري گذران وقت نقاط شهري كشور 99-1398

[24]. بیانات مقام معظم رهبری در محفل انس با قرآن کریم؛ 18/03/1395.

[25] . بیانات رهبر معظم انقلاب؛ ۳۱/۵/۱۳۹۵